Sosyalist Ekonomi Modeli Nedir? Sosyalizmle Yönetilen Ülkeler Hangileri?
Sosyalist ekonomi modelinin ismini mutlaka duymuşsunuzdur. Peki bu ekonomi modeli tam olarak ne oluyor? Ve hangi ülkeler bu modeli uyguluyor? Bu soruların cevabını içeriğimizde bulabilirsiniz!
İlk olarak sosyalist ekonomi modelinin ne olduğunu açıklamakla başlayalım...
Sosyalist ekonomi modelinde ekonomik kaynaklar kolektif veya devlet kontrolünde oluyor. Bu yapısı sebebiyle de fabrika, toprak, sermaye gibi üretim araçları özel mülkeye değil, toplum veya devlete ait oluyor.
Bu ekonomi modelinin temelindeki yer alan şey, eşitsizliğin azaltılması.
Özel mülkiyet anlayışının kapitalist toplumlardan daha değişik olduğu bu ekonomi modelinde; toplumda eşitsizliğin azalması, buna bağlı olarak toplumsal refahın artırılması ve işçi sınıfının durumunun güçlendirilmesi önem taşıyor.
Şimdi bu ekonomi modelinin birkaç ortak özelliğinden bahsedelim...
Sosyal demokrasi bu ekonomi modelinde öne çıkar.
Sosyalist değerlere dayalı bir ekonomi modeli olsa da serbest piyasa ekonomisinin bazı özelliklerini de içerir. Bu sebeple sağlık, eğitim gibi temel hizmetler devlet tarafından sağlanır ve sağlanması için de zenginlerden vergi alınır.
İşçi sınıfının güçlendirilmesi için sendikalaşma özerkleştirilir.
Bu ekonomi modelinde üretim ve ekonomik kararlar işçi sendikaları ve işyeri konseyleri tarafından alınır. Bu kararların alınmasıda da kolektif bir birliğin sağlanmasına önem verilir. Kolektif kararlar ile demokratik süreçler sağlanır.
Üretim, dağıtım ve tüketim merkezi bir otorite tarafından yönetilir.
Burada otorite devlet olur ve ekonomik kararları alır, üretim ve dağıtımın yapılması için kaynakları tahsis ederek bir de fiyatları belirler. Komünist bir yapı kurulur.
Biraz da sosyalizmle yönetilen ülkelere bakalım...
Günümüzde sosyalist devlet denince birçok kişinin aklına ilk olarak Küba geliyordur herhalde. 1959 Devrimi sonrasında Fidel Castro önderliğinde sosyalist yönetim Küba'da başladı.
1949'dan beri sosyalist rejimle yönetilen Çin...
Çin, komünist parti olan Çin Komünist Partisi tarafından yönetiliyor. Ancak söylemekte fayda var, Çin ilk olarak sosyalist ekonomi modeli benimsemiş olsa da zamanla serbest piyasaya doğru evrildi.
Kuruluşu 1975'ten beri sosyalizmi benimseyen Vietnam...
Vietnam da zamanla ekonomik reformlara giderek piyasa ekonomisine doğru adımlar atmıştır.
Ve son olarak Asya'da yer alan Laos...
Laos, Halkın Devrimci Partisi tarafından yönetilmektedir. Yaklaşık 7 milyon nüfusa sahip olan Laos, eski bir Fransız sömürgesidir.
Yorum Yazın