Kuruluş Osman Dizisiyle Hayatımıza Ani Bir Giriş Yapan Bâlâ Hatun Gerçekte Kimdir?
Dizide kurguyla gerçeklik arasında bir Bâlâ Hatun görüyoruz, tarih ise hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığını söylüyor...
Bu içerikte İslâm Ansiklopedisi ve Beyaz Tarih kaynak olarak kullanılmıştır.
13. yüzyılda yaşadığı bilinen Bâlâ Hatun hakkında, yeteri kadar bilgi olduğunu söyleyemeyiz; çünkü sanılanın aksine aslen kim olduğu hakkında birçok soru işareti vardır.
En eski Osmanlı arşivlerinde kendisinden, 'Mal Hatun ya da Malhun Hatun' olarak bahsedilmiştir. Osman Bey’in ikinci hatunu, Şeyh Edebâli’nin kızı ve Orhan Bey'in de annesi olarak bilinmektedir.
Orhan Bey’in annesi olduğuysa, uzun yıllar tartışılan bir konu olmuştur.
Buna bağlı olarak Şeyh Edebâli'yle bir bağı olup olmadığı da uzun yıllar sürüncemede kalmıştır. Arşivlerde adının ilk rastlandığı belge, 8-18 Mart 1324 tarihlidir.
Tarihten de anlaşılacağı üzere, Osman Bey’le bir bağı olduğuna kesin gözüyle bakılmıştır. Belgede bir konudaki şahitlerin adı sıralanırken, önce Osman Bey’in oğullarının ve kızının adı yazılıp sonra da Ömer Bey kızı olarak Mal Hatun'un adı yazılmıştır.
Ayrıca bu belgede iki hatunun daha adı vardır.
Bu üç hatunun, Osman ve Orhan Bey’in eşleri olduğu fikrinden yola çıkarak ve o dönem isim sıralamasının statüye göre yapıldığı düşünülünce; adı ilk sırada olan Mal Hatun’un Osman Bey'in eşi olduğu fikri pekişmiştir.
Yine de Mal Hatun hakkındaki bilinmezlik gizemini korumayı sürdürmüştür. Osman Bey'in annesinin adı olabileceğini savunan bir güruh dahi bulunmaktadır. Bahsi geçen Ömer Bey'in de kim olduğu, merak konusu olmuştur.
En çok kabul gören tahmin, Ömer Bey'in Osman Bey'le çokça münasebet kuran Umurlu Beyliği’nin kurucusu Umur ya da Ömer Bey olduğudur.
İlk tarihçilerimizden Âşıkpaşazâde ise Mal Hatun’un Şeyh Edebâli’nin kızı olduğunu savunur. Rivayetlere göre Osman Bey'in rüyasını ulu bir devletin kuruluşu olarak yorumlayan Şeyh Edebâli, kızını böylesine şanlı bir adama seve seve vermiştir.
Âşıkpaşazâde tüm bunları kayda geçerken, Orhan Bey’in Mal Hatun'un oğlu olduğunu da bildirmiştir. Bir kesim tarihçiler tarafından Şeyh Edebâli’nin kızının adı; Râbia ya da Bâlâ Hatun olarak ele alınmıştır.
1326 yılında vefat eden Mal Hatun’un türbesi Bilecik’te bulunmaktadır.
Bir rivayete göre toy yaşlardaki Osman Bey, Eskişehir yani o zamanın Eskihisar'ına giderken konakladığı bir köyde Mal Hatun’u görüp âşık olur. Babası Ertuğrul Bey'e kızla evlenmek istediğini söyler.
Ne yazık ki Mal Hatun, Osman Bey'in onunla sadece gönül eğlendirmek istediği yönündeki dedikoduları duyduğu için bir bahane uydurarak bu evliliğe rıza göstermez. Bahane olarak da kendisini bir bey oğlu için uygun görmediğini söyler.
Geç de olsa Bâlâ Hatun isminin, Mal Hatun isminin yanlış yazılmasından türediği ortaya çıkmıştır.
Tüm bu bilgiler; rivayetler ve birbirleriyle çeliştiği için asla doğruluğu ispatlanamayan arşiv kayıtlarından ibarettir.
Ağırlıklı olarak kabul gören tek bilgi, 16. yüzyıla ait arşiv kayıtlarında Orhan Bey’in annesinin Şeyh Edebâli’nin kızı olarak geçmesidir.
Alman yazar Johannes Tralow, 'Malchatun' adını taşıyan ve Mal Hatun'la Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu anlatan bir roman yazmıştır.
Yorum Yazın
Arya Stark ?
kzlslsmmdjxkslansbxjxlla
Mal Hatun 1323'te vefat etmişken nasıl olur da 1324 tarihli bir vesikada şahit olarak adı geçer? Ben buna takıkdım
tarihi yanlış hesaplamış olabilirler