Yeni Nesil İş ve Çalışma Platformları: İstihdam Çöpçatanları
En güvenilir, asla bitmez, benden vazgeçemezler, mecburum bırakamam dediğiniz işler bile bir gün mutlaka sona erer. Ya siz kendi isteğinizle ayrılır, farklı bir şeyler yapmak istersiniz ya da işinize bir anda son verilir.
Belki de ekonomik krizler, şirket iflasları, sektörlerin değişimi, teknolojik dönüşümler veya beklenmedik olaylar işinizi elinizden alır. Sağlık sorunları, taşınma, ailevi, özel meseleler gibi kişisel nedenler de sizi o “vazgeçilmez” sandığınız işten koparabilir. Bazen işler sona ermez ama siz, tükenmişlik, yeni bir hedefe yönelme ihtiyacı veya işinize duyduğunuz heyecanın kaybolması nedeniyle ayrılmak istersiniz.
Bir de başka bir kategori var: Sessiz istifa (Quiet quitting)
Fiilen çalışmaya devam eder, çalışıyor gibi gözükür ancak ruhen ve psikolojik olarak işten çoktan ayrılmış olabilirsiniz. Daha doğrusu “kovulmayacak kadar” çalışırsınız. Sadece iş tanımında belirtilen görevleri yerine getirir ancak bunun ötesine geçmez, ek sorumluluk almazsınız. Yani fiziksel olarak iş yerinde olsanız da enerjinizi, bağlılığınızı ve motivasyonunuzu yitirmişsinizdir. Belki de sadece maaş alabilmek için çalışıyorsunuzdur ya da alternatif arayışlara çoktan başlamışsınızdır. Ki bu durum özellikle Covid pandemisi sonrası “Sessiz İstifa – Quiet Quitting – Silent Resignation” diye tanımlanarak çok yaygınlaştı.
Bu durumların izdüşümü işverenler için de geçerli.
Şöyle ki: Bir işveren ya da İK’cı olarak en güvenilen, en çok sevilen ve “asla gitmez, ondan vazgeçemeyiz” dediğiniz kişilerle bile bir gün yollarınızı ayırmanız gerekebilir. Kişiler tükenmişlik, yeni bir fırsat arayışı ya da kişisel sebeplerden ötürü gitmek isteyebilirler. Ya da değişen ekonomik, teknolojik ve ekolojik koşullar, iş yapısındaki dönüşümler, stratejik ihtiyaçlar veya kârlılık-gelir-üretim modelinizdeki değişiklikler sizi o kişiyle yollarınızı ayırmaya zorlayabilir.
Kısacası, iş hayatında hiçbir şey kalıcı değildir.
Bu gerçeklik hem çalışanlar hem de işverenler için kabul edilmelidir. Her ne sebeple olursa olsun hem bireyler için hem de işverenler için hiçbir beraberlik ve iş sonsuza kadar devam etmez. Ancak yaşamsal ihtiyaçları karşılamak, para kazanmak ve işlerinizin devamını sağlamak için gelir getiren bir işe veya yetkin çalışanlara her zaman ihtiyaç vardır. Yani “işin sürdürülebilirliği” kritik bir konudur ve bu sürdürülebilirlik hem çalışanların hem de işverenlerin değişime ve yeniliklere uyum sağlamasını zorunlu kılar.
Sürdürülebilir iş, çalışmak ve istihdam için artık tek çözüm bordrolu bir işe girmek ya da para kazanmak için klasik bir iş kurmak değil!
Bu yazıda artık ne işe ihtiyacı olanların ne de yetkin, becerikli çalışan insanlara ihtiyacı olanların kalıplaşmış, kemikleşmiş “bordro, sabit ücretli, katı kuralları olan” istihdam modellerine mahkum olmadığını vurgulamak istiyorum. Aşağıdaki yeni nesil çalışma modelleri ve iş ilişkisi biçimleri, iş dünyasının geleceğinde daha esnek, yaratıcı ve etkili çözümler sunarak hem bireylerin hem de şirketlerin ihtiyaçlarına cevap verebilir. Gelin, bu yeni modelleri inceleyelim ve dikkatimizi bu fırsatlara yönlendirelim.
Yeni nesil iş ve çalışma modelleri
IP (Independent Professionals - Bağımsız Profesyonel): Belirli bir işveren ya da kuruma bağlı olmadan, uzmanlık alanlarında fatura, belge veya sözleşme karşılığında esnek ve özel koşullarda hizmet sunan bireylerdir. Genellikle, kurumsal deneyime ve profesyonel bir bakış açısına sahip beyaz yakalı çalışanların kariyerlerinin ilerleyen aşamalarında tercih ettiği bir çalışma biçimidir.
Freelancer: Belirli bir kuruma bağlı olmadan, proje bazlı veya kısa vadeli işlerde çalışan; fatura, belge ya da sözleşme karşılığında ürün veya hizmet sunan birey.
Solo Girişimci: Tek başına çalışan, belirli bir yatırımla işini veya şirketini kuran; hem kurumsal hem de yatırımcı disipliniyle 7/24 çalışan ve yöneten bireysel iş insanı.
Self-Employed (Kendi Kendini İstihdam Eden Uzman): Kendi adına iş yapan, hizmetlerini doğrudan müşterilere, fatura, belge veya sözleşme gibi resmi kanallar aracılığıyla sunan birey.
GIG Hizmet Sunan: Kısa süreli projelerde veya geçici işlerde, belirli görev bazlı (GIG) işler üstlenen, genellikle kısa süreli sözleşmelerle çalışan birey.
Danışman: Belirli bir alanda derin uzmanlık ve deneyime sahip olan; bireyler veya kurumlar için stratejik rehberlik sağlayan, sorun çözme, süreç geliştirme ve karar alma süreçlerine katkıda bulunan profesyonel. Çoğunlukla bağımsız çalışır ve hizmetlerini fatura veya sözleşme gibi resmi kanallar aracılığıyla sunar.
Hibrit Profesyonel: Hem kurumsal bir pozisyonda çalışıp hem de bağımsız projeler yürüten, çoklu gelir modeli ile kariyer planlaması yapan birey.
Dijital Nomad (Göçmen): Teknoloji sayesinde lokasyondan bağımsız çalışabilen, dünya genelinde hareket özgürlüğüne sahip uzaktan çalışan profesyonel.
Portföy Kariyerist: Farklı sektör ve alanlarda eş zamanlı olarak çalışan, risk dağıtımı yaparak çoklu gelir akışı yaratan profesyonel.
Platform Profesyoneli: Dijital platformlar üzerinden hizmet sunan, birden fazla platformda aktif olan ve platform ekonomisini iyi kullanan uzman.
Maker (Üretici): Kendi ürünlerini tasarlayan, üreten ve dijital kanallardan pazarlayan bağımsız girişimci.
Bilgi Girişimcisi: Uzmanlık alanındaki bilgi ve deneyimini dijital içerik, online kurs, danışmanlık gibi farklı formatlarda monetize eden profesyonel.
Ekosistem Orkestratörü: Bağımsız profesyonellerden oluşan bir ağı yöneten, projeler için doğru ekipleri bir araya getiren ve değer yaratan koordinatör.
Farklar ve benzerlikler:
Freelancer vs. Danışman: Freelancer, genellikle daha proje odaklı çalışır ve spesifik bir ürün ya da hizmet sunar. Danışman ise daha stratejik, kapsamı geniş bir rol üstlenir, uzun vadeli rehberlik sağlar ve kurumsal dönüşüm gibi konulara odaklanır.
Bağımsız Profesyonel (IP) vs. Freelancer: Bağımsız Profesyonel, kurumsal bir perspektife sahip, genellikle üst düzey beyaz yakalıların profesyonel kariyerden sonra yöneldiği; bordrolu olmak yerine fatura veya makbuz kesen statüde bir çalışma modeli. Bu modelde çalışanlar, genellikle uzun vadeli iş ilişkileri kurar ve daha yapılandırılmış projelerde yer alır. Freelancer ise daha esnek, kısa vadeli ve bireysel projelere odaklanan; kurumsal bir çerçeve gerektirmeyen, proje bazlı veya görev bazlı çalışan bir modeli benimser. Freelancer’lar genelde belirli bir uzmanlık alanına sahip olup, esnekliği ön planda tutar ve işlerini serbest düzen içinde yürütür.
Self-Employed vs. Solo Girişimci: Self-employed bireyler hizmetlerini doğrudan müşterilere sunar ve genelde danışmanlık ya da serbest meslek odaklı çalışır. Solo girişimci, kendi işini kurar, yatırım yapar ve daha geniş ölçekli bir iş modeli yürütür.
GIG Hizmet Sunan vs. Danışman: GIG çalışanları kısa vadeli ve genelde daha basit, tek seferlik projelere odaklanır. Danışmanlar ise genelde uzun vadeli, daha derinlemesine stratejik, kapsamlı çalışmalar yapar.
Yeni nesil iş ve çalışma platformları: İstihdam çöpçatanları
Freelancer, bağımsız profesyonel, danışman gibi iş arayan bireyleri ve farklı istihdam modellerine ihtiyaç duyan işverenleri bir araya getiren Workflex, Upwork, Fiverr, LinkedIn, Toptal, Glassdoor gibi platformlar, ‘istihdam çöpçatanlığı’ yaparak iş dünyasında ideal eşleşmeleri sağlıyor. Bu platformlara farklı isimler verilse de temelde hepsi benzer fonksiyonları yerine getiriyor.
Katalitik İş Platformları: İş arayanlarla işverenleri eşleştiren, istihdam süreçlerini hızlandıran dijital platformlar.
Talent Marketplace: Yetenek pazaryeri olarak adlandırılan, farklı becerilere sahip profesyonelleri işverenlerle buluşturan platformlar.
Freelance Platformları: Serbest çalışanları projelerle eşleştiren dijital platformlar.
Gig Economy Platformları: Kısa süreli, proje bazlı işler için eşleşme sağlayan platformlar.
'İstihdam Eşleştirme Platformları': Geleneksel ve alternatif çalışma modellerini kapsayan iş bulma platformları.
Katalitik platformlar, yalnızca hizmet alan ve verenleri bir araya getirmekle kalmıyor, iş arayanlara ve işverenlere eğitimler, araştırmalar, ortak projeler gibi sinerji yaratan faaliyetlerle ekosistem oluşturmaya katkı sağlıyor. Aynı zamanda topluluklar oluşturup ilave açılımlar ve fırsatlar sunuyor.
Katalitik platformların iş arayanlara ve işverenlere faydaları, katkıları neler?
İş Arayanlara sağladıkları:
- Çeşitli sektörlerden iş fırsatlarına kolayca ulaşmalarını sağlar. Freelancer, bağımsız profesyonel veya danışman olarak çalışmak isteyen bireylerin, yetkinliklerine uygun işlerle buluşmasını kolaylaştırır.
- Geleneksel bordrolu işlere bağlı kalmadan, esnek zamanlama ve koşullarda çalışma fırsatı sunar.
- Profesyonellerin yetkinliklerini sergileyerek kişisel markalarını oluşturmalarına ve müşteri kitlesi geliştirmelerine olanak tanır.
- Platformlar, iş arayanlara yönelik eğitimler, sertifika programları ve kariyer rehberliği sunarak becerilerini geliştirmelerine destek olur.
- Platformlarda aranan özellikler ve sağlanan-istenen koşullar, bireylerin hangi alanlarda yetkinlik geliştirmesi gerektiğini anlamalarını sağlar. Ayrıca bütçe-ücret farkındalığı kazandırır, iş piyasasında güncel kalmalarına yardımcı olur.
- Birden fazla müşteriyle çalışma fırsatı sunarak, gelir kaynaklarını çeşitlendirmelerine ve gelir kaybı riskini dağıtmalarını sağlar.
İşverenlere sağladıkları:
- Belirli projeler veya kısa vadeli ihtiyaçlar için alanında uzman bireylerle kolayca bağlantı kurma imkanı sunar.
- Bordrolu çalışan istihdam etmenin maliyetlerinden kaçınarak proje bazlı, esnek ve gerektiği kadar yetenekle çalışılabilecek ekonomik çözümler sağlar.
- Acil işler veya geçici projeler için hızlıca yetkin bireylere ulaşma imkanı sunar.
- Yerel ve uluslararası yeteneklere erişim sunarak daha geniş bir yetenek havuzundan seçim yapma şansı tanır.
- Platformlar aynı zamanda, işverenlere güncel piyasa koşulları, yetkinlik trendleri, sektörel ücret beklentileri ve bütçe farkındalık bilgileri sunarak daha bilinçli kararlar almalarına yardımcı olur.
- Değişen iş koşullarına hızlıca uyum sağlayarak iş yükünü dinamik bir şekilde yönetme imkanı sunar. Bu, özellikle hızlı büyüme dönemlerinde veya belirsizlik zamanlarında kritik avantaj sağlar.
- Sektör dışından veya farklı disiplinlerden uzmanlarla çalışarak işverenlerin yeni bakış açıları kazanmasına ve yenilikçi çözümler geliştirmesine olanak tanır.
- Bordrolu çalışanların uzun vadeli yükümlülüklerinden kaçınarak, projeye uygun yeteneklerle çalışma imkanı sunar ve iş gücü yönetiminde riskin dağıtılmasını, esnekliği artırır.
- Platformların sunduğu değerlendirme ve referans sistemleri sayesinde işverenler, daha iyi bir itibar oluşturarak nitelikli yetenekleri kendilerine çekebilir.
- Ortak projeler, araştırmalar ve sinerji yaratan faaliyetlerle işverenlere yeni fikirler ve inovasyon fırsatları ve topluluklara katılma imkanları sunar.
- İK süreçlerini hızlandırarak, doğru ve aranan koşullara en uygun yeteneği bulma sürecinde harcanan zamanı ve kaynağı minimize eder. Seçenekleri çoğaltır.
Yeni nesil esnek çalışma koşulları:
Sonuç olarak, internet, bilgisayar ve artık hayatımıza girmiş olan türlü türlü yapay zeka araçları; mekan esnekliği, paylaşımlı ofisler ve hibrit çalışma modelleriyle sabit bir ofise, mesaiye, ücrete-maliyete bağımlılığı ortadan kaldırıyor. Paylaşımlı ofisler, esnek koşullar; düşük maliyetlerle profesyonel bir ortam sunarken, aynı zamanda yeni iş bağlantıları kurma imkanı da tanıyor. Hibrit model ise çalışanların ofis ve uzaktan çalışma arasında denge kurmasını sağlıyor.
Zaman esnekliği, geleneksel mesai düzenine alternatifler sunarak çalışanların verimlilik saatlerine göre işlerini organize etmesine olanak tanıyor. Örneğin, bir çalışan sabah evden çalışırken, öğleden sonra ekip toplantısına katılabiliyor. Bu düzen, iş-yaşam dengesini desteklerken bireysel üretkenliği artırıyor.
Bu esneklikler, maliyetleri düşürürken hem bireylerin hem de işletmelerin kaynaklarını daha verimli kullanmalarını sağlıyor.
Kısacası esnek çalışma, modern iş dünyasının olmazsa olmazı haline geliyor.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
