Yaylalarda Adım Atacak Yer Kalmadı: İmar Barışı Sayesinde Karadeniz'in Yeni Bitki Örtüsü 'Beton'

31 Aralık 2017 yılından önce inşa edilen kaçak yapıları yasallaştıran İmar Barışı, Doğu Karadeniz'in yaylarının bitki örtüsünün çarpık kentleşme olmasının önünü açtı. Trabzon ile Giresun sınırındaki, çarpık yapılaşma nedeniyle neredeyse yer kalmayan ve doğal güzelliği yok olan Sisdağı Yaylası’nda, 1070 kaçak yapının sahiplerinin tamamı, İmar Barışı uygulamasından yararlanmak için başvuru yaptı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Ayder Yaylası için 'Ayder’i kirlettik, rezil ettik' demiş ve Doğu Karadeniz yaylalarını gündeme getirmişti. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da 'Hiç kimse kusura bakmasın, kaçak yapılar yıkılacak' açıklaması yapmıştı. Bu açıklamaların ardından Trabzon, Rize, Giresun ve Gümüşhane illerinin valilikleri yapı yoğunluğu artan ve doğal güzellikleri bozulan yaylalar için harekete geçmişti.

DHA'nın aktardığına göre, ilk olarak Trabzon’da 1750, Giresun’da 1700, Rize’de 350, Gümüşhane’de ise 306 olmak üzere toplam 4 bin 106 kaçak yapı için yıkım kararı alındı. Bölgede ilk yıkımlar Uzungöl Tabiat Parkı’nı da bünyesinde bulunduran Trabzon’un Çaykara ilçesinde gerçekleştirildi. İlçede 6 yaylada tespit edilen 573’ü tamamlanmış, 203’ü yapım aşamasında, 776 kaçak yapı için harekete geçen ekipler Çaykara ve Köprübaşı ilçeleri sınırlarında yer alan Barma Yaylası’nda ilk yıkımı gerçekleştirdi.

Türkiye genelinde getirilen İmar Barışı uygulaması, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yaylalarda inşa edilen ve yıkım kararı alınan kaçak yapı sahiplerini harekete geçirdi. Doğu Karadeniz’de kaçak yapı sahipleri ’Yapı Kayıt Belgesi’ almak için illerdeki Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvuru yaptı. Trabzon’da 110 bin, Rize’de 38 bin, Giresun’da 20 bin, Gümüşhane’de 13 bin ve Artvin’de 1400 dolayında olmak üzere 183 bine yakın başvuru oldu.

Trabzon ile Giresun sınırında yer alan ve iki ilin ortak kullandığı 2 bin 182 metre rakımlı Sisdağı Yaylası da toplam 1070 kaçak yapı nedeniyle bölgede çarpık yapılaşma yaşanan yaylalar arasında yer alıyor. Çarpık yapılaşma nedeniyle neredeyse yer kalmayan ve doğal güzelliği yok olan Sisdağı Yaylası’nda kaçak yapı sahiplerinin tamamı ’İmar Barışı’ uygulamasından yararlanmak için başvuru yaptı. Yayla sakinleri yapı büyüklüğü ve kat sayısına göre ödeme yaptıkları Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nden Yapı Kayıt Belgesi almaya başladı.

Yaylada kaçak yapısı olan ve İmar Barışı için e-devlet üzerinden başvuru yaptığını anlatan Mete Civil, başvurusunun kabul edildiğini ve rahatladığını şöyle anlattı:

'Başvuruma onay geldi, evin fotoğrafını çekip metrekaresini ölçtüm. Devlet ona göre bir bedel oluşturacak, biz de ona göre hareket edeceğiz. İmar affı bizi kafa olarak rahatlattı. En azından biri bir şey dediği zaman arkamızda devlet var. Sistem üzerinden 80 metrekareye 1080 lira bir fiyat çıktı.'

İmar Barışı ile Doğu Karadeniz Bölgesi’nde kaçak yapılara af getirileceği belirtilen uygulamayı fırsat bilen bazı vatandaşların yaylalarda inşaatına başladığı betonarme kaçak yapılar da sıkı takibe alındı.

İmar Barışı,  31 Aralık 2017 tarihinden önceki yapıları kapsıyor. Bu tarihlerden sonra yapılan yapılara ise Yapı Kayıt Belgesi verilmiyor ve sahiplerine 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngören yasal işlem başlatıyor.

Doğal ve TarihŒ Değerleri Koruma Derneği Başkanı, KTÜ Öğretim Üyesi Dr. Coşkun Erüz ise imar hakkı olarak geçen yönetmelikle birlikte, bölgedeki yaylalardaki kaçak yapılaşmanın da bir şekilde yasaya adapte edilerek affedileceği yönünde söylemler olduğunu belirtti. Buradaki ana amacın hem kent yerleşimlerinde bulunan imarlı alanlardaki kaçak yapıların yasayla birlikte düzenlenmesi ve kayda alınması hem de vergilendirilerek ülkeye kazandırılması olduğunu kaydeden Dr. Erüz, şöyle devam etti:

'Meralar ve yaylalar, Mera Kanunu denilen özel bir kanunla birlikte, kendine has bir kanunu olan ve ulusal kamuya ait olması zorunlu olan alanlardır. Bu kanuna göre bu alanlar devletin koruması altındadır ve özel tapuya, mülkiyete konu edilemez ancak tahsis yapılabilir. Bölgemizdeki bütün yaylalarda anormal şekilde bir kaçak yapılaşma var. Trabzon sınırları içerisindeki meralarda 85-90 bin civarında yapı var. Meraların asıl amacı, hayvancılık ve ülkenin tarımsal üretimine destek vermektir. Bu yapılardan en fazla 30-40 bini amacına uygun olarak inşa edilen yapılardır. İşin kötü tarafı, bu yapıları yapan insanlar bir süre sonra yaylanın gerçek sahibi olan yani meraları amacına uygun kullanıp hayvancılık yapan gerçek yaylacıları da ’Koku yapıyorsun, hayvanların pislik yapıyor’ diyerek rahatsız ediyor ve dışlıyorlar.

Uygulama mera bütünlüğünü ortadan kaldırıyor. Şu anda bu yapıları yasalaştırırsak yayla denilen kavramı ortadan kaldıracağız. Yönetmelikle bu insanlara hak verirsek, cüzi rakamlar karşılığında yasalaştırırsak devlet daha büyük kayıplarla karşı karşıya kalır. Bu yapılan uygulama iyi niyetle yapılıyor ama sonucu iyi niyetli olmayacak. Çünkü bu, fırsatçılığa yeni bir kapı açıyor. İmar Barışı yaparak sosyal barış yapmıyoruz. Ülke kaynaklarını barıştırmıyoruz, heba ediyoruz. Gerçek köylü olan gerçek hayvancılık yapan yaylalarda yer açamazken hiçbir hakkı olmayan, büyük şehirlerde keyif için yaylalara gelen insanlara hak veriyoruz. Bu da hak etmeyene ülkenin kaynaklarını vermek anlamına geliyor. Dolayısıyla 81 milyonun hakkı 80 bin ev sahibine peşkeş çekiliyor.'