Tehlikeli Olmasına Rağmen İnsanların Komplo Teorilerine Neden İnandıkları Ortaya Çıktı!
Dünyanın düz olduğuna inananlardan doğal afetlerin insan eliyle gerçekleştirildiğini söyleyenlere kadar komplo teorileri çokça rağbet görüyor. Bu teorilerin insanları yanlış yönlendirdiği bilim insanlarınca sürekli kanıtlansa da takipçilerin inancını kırmak çok zor. Peki bu insanlar neden bu kadar tutkulu? İşte Pennsylvania Üniversitesi'nde inançlar üzerine çalışan Donovan Schaefer'in komplo teorilerinin insanlarda yarattığı duygularla güçlendiğine dair araştırmasını sizler için inceledik! Buyurun okumaya... 👇
Komplo teorileri yüzyıllardır var olan ve çoğu efsaneden ibaret söylentiler aslında.
Orta Çağ'daki cadı avlarından günümüzde sıkça rastladığımız 'düz dünya' iddialarına kadar komplo teorilerini duymayan kalmamıştır. Özellikle de son yıllarda bu teoriler adeta altın çağını yaşıyor. Ancak bunlar sandığımızdan çok daha zarar verici olabiliyor. İşte bu içerikte komplo teorilerinin insanlarda yarattığı heyecanı ve bunun neden tehlikeli olduğunu anlatacağız.
Öncelikle komplo teorilerinin temel iddialarından biraz bahsedelim. En çok karşımıza çıkanlardan biri insanların yanlış bilgilendirildiğine dair olanlar.
Ayrıca insanların yeterince bilgiye sahip olmadıkları ya da bilerek bazı konular hakkında cahil bırakıldıkları söyleniyor. Tabii komplo teorisyeni olan kişi bundan etkilenmiş değil, o her şeyin farkında ve bilgi dolu. Dolayısıyla onun sunduğu alternatif hakikatler ve aydınlanma insanlarda inanılmaz bir heyecan yaratıyor.
Pennsylvania Üniversitesi'nden Donovan Schaefer son yaptığı çalışmasında bu teorilere inanan insanların duygularını analiz ediyor.
Komplo teorilerine şiddetli bir şekilde inanan insanların onlara mantıklı gelen bu düşünceler karşısında nasıl hissettiklerini araştırıyor Schaefer. Ona göre insanların bir şeye neden inandıklarını incelerken bu inancın onlarda ortaya çıkardığı hisleri anlamak çok önemli.
İnsanlar genelde mantık ile duygular arasında keskin bir ayrım yapıyor ancak aslında düşünme eylemiyle duygular arasında bir bağ var!
Amerikan psikolog William James'e göre 'düşünceyle birlikte gelen duygular' diye bir durum söz konusu. Örneğin en çarpıcı bilimsel gelişmelerin özünde keşif yapmanın verdiği heyecanın etkisi olması ya da bilim insanlarının hatalı çıkma konusunda hissettikleri kaygıyla hareket etmeleri gibi.
O halde komplo teorileri insanlara nasıl hissettiriyor? Bunlara inanan insanlarda ilk dikkat çeken şey kendilerini geri kalan herkesten akıllı görmeleri.
Siyaset bilimci Michael Barkun komplo teorisyenlerinin özellikle hor görülen ve örtbas edilen konulara bayıldıklarını söylüyor. Hatta insanlar da bilginin kaynağı belirsizleştikçe ona güvenmek için daha hevesli hale geliyorlar! Komplo teorisyenlerinin dışlanmış ve yalnız 'bilim insanı' görünümleri insanları büyülüyor.
Örneğin bilim insanları bir konu hakkında 'Bu yüzde 98 doğru!' diyorlarsa komplo teorisyenleri o yüzde 2'lik kısma odaklanıyorlar.
Bu yolla da kendilerini 'eleştirel düşünen insanlar' olarak lanse etmiş oluyorlar. Böylece çoğunluktan ayrı düşünen biri olmanın ve dolayısıyla 'isyankar' görünmenin verdiği bir çekicilik kazanmış oldukları söylenebilir. Ancak komplo teorilerinin en heyecan verici yanlarından biri her şeyin bir açıklaması olması!
Bir yap-bozu ya da bir sudokuyu çözmek insana zevk verir. Komplo teorisine inananlar da aynı bu başarı hissini taşıyorlar.
Bu da onların inançlarını güçlendiriyor. Komplo teorilerinin yarattığı illüzyon da tam olarak burada yatıyor; bütün cevaplar ortada ve her şeyin bir açıklaması var. Tabii bunu fark etmeyi başarmış bir avuç da insan.
Ayrıca komplo teorileri genelde ırkçılık gibi nefret ve ötekileştirme odaklı anlayışlarda daha yaygın görülüyor. Bu alanlardaki teorilerin inanan insanlar arasında duygusal olarak ne kadar güçlü etkiye sahip olduğunu siz de tahmin edebilirsiniz. Örneğin 'Dünyayı Yahudiler yönetiyor!' gibi...
Ya da ülkemizde yaşanan acı felaket sonrasında tekrar gündeme gelen HAARP projesine dair komplo teorileri gibi... 👇
Ayrıca komplo teorisyenlerinin kendilerini 'gerçeği gören tek insan' olarak düşünmeleri aslında bir paradoksa sebep oluyor.
Schaefer'a göre bu insanlar zamanla kuruntulu ve hayalperest hale geldikleri için kendi kendilerine gözlerini kapatıyorlar. Böyle olduklarını fark ettirmek de onları yola getirebilmenin ilk adımı. Bu takipçilere dünyanın aslında sıkıcı, bazen rastgele olayların rastgele sonuçlara yol açtığı, ilginç olmayan bir yer olduğunu hatırlatmak gerekli.
Komplo teorilerinin bu kadar takipçi toplayabilmesinin bir diğer sebebi de içlerinde gerçeklik kırıntıları barındırmaları.
Örneğin dünyada gerçekten diğerlerinden daha güçlü ve hukukun üstünde bir konumda olan elit kesimlerin olduğu doğru veya gerçekten de toplumlarda sömürü, eşitsizlik ve istismar kol geziyor. Ancak bunlar sağlam tarihsel ve sosyolojik temellere oturtulabiliyor. Zaten dünyanın düz olması ve aşıların otizme sebep olması gibi komplo teorileri güvenilir bilimsel kaynaklarda sağlam şekilde çürütülmekte.
Anlayacağınız komplo teorileri insanların duygularını en iyi şekilde kullanan ve manipüle eden olgulardan. Bu yüzden araştırma ve sorgulama konusunda kolaya kaçmak yerine gerçekten kaynağa ulaşmaya ve mantıksal bağ kurmaya çalışmanız önemli.
Bu konuda siz neler düşünüyorsunuz? Haydi yorumlara! 👇
Yorum Yazın
11 Eylül saldırıları Ay a gidilmemiş olma meselesi, bunlar komplo teorisinden fazlasını hak eden tartışmaya açık konular
Aya gidilmemiş olma fantezisinin detaylı açıklaması --- https://www.youtube.com/watch?v=31xYUbF3V2M