Sanatın İnsanları Harekete Geçiren Misyonu: Propaganda Sanatı
Sanat gibi günlük yaşamımızın bir parçası haline gelen siyaset, televizyon parodilerinden karikatürlere, her zaman yaratıcılık ve eleştiri için ilham kaynağı olmuştur.
Yaratıcılığın, ifade ve özgür düşüncenin beşiği olan sanat, gündelik hayatın acımasızlığını veya güzelliğini gösterirken sanatçıların memnuniyetsizliklerini, geleceğe dair isteklerini ifade etmelerine ve statükoyu eleştirmelerine hizmet etmiştir. Sanat sadece insanların estetik ve güzellik algısını harakete geçirmez, duygu ve düşüncelerini ifade etmek, fikirleri yaymak, insanları etkilemekte de rol oynar. Sanat, insanlara değişim yaratan kişiler olmaları için fırsat verebilir ve onları güçlendirebilir. Sanat adaletsizlikleri vurgulamak için kullanılabilir ancak tüm sanat çalışmaları dünyayı daha iyi bir yer haline getirmeyi ve statükoyu değiştirmeyi amaçlamaz. Bazen sanatçılardan mevcut politik ve ideolojik görüşleri destekleyen çalışmalar yapmaları istenebilir. Bu tür politik içerikli sanata propaganda sanatı denir.
Propaganda sanatı resim, heykel, kamusal sanat gibi birçok biçim alabilir.
Çizim: Keep Your Coins, I Want Change, Banksy
Bu tür sanat bir amacı destekleyen ve/veya karşıt bir amaca zarar veren fikirlerin yayılması yoluyla gerçekliği çarpıtmak için kullanılabilir. Tarih boyunca politikacılar, sanatı seçmenlerle etkileşimde olmak ve onlarla bağlantı kurmak için bir araç olarak kullanmışlardır. Çünkü sanat, insanları belirli bir amaç etrafında bir araya getirerek, organize etmek için kullanılabilir. Günümüzde popüler müziğin siyasi kampanyalarda bu amaçla kullanılması en yaygın örneklerden biridir. Geçmişe baktığımızda aklımıza gelen en çarpıcı örnekler ise Nazi Almanyası’nda yaşanmış ve sinema Nazilerin kullandığı en güçlü sanatsal propaganda araçlarından birisi olmuştur.
Sanatçılar, yaşadıkları çağdan ve toplumun özelliklerinden etkilenmiş dolayısıyla yaşadıkları toplumdaki siyasi yapıya ilişkin imgelere eserlerinde yer vermişlerdir. Sokak sanatçısı Banksy, savaş, göç gibi çeşitli konuları işleyen politik içerikli sanat eserleriyle ünlüdür.
Geri dönüştürülmüş ve çevre dostu malzemelerden sanat üreterek insanları onları ileride bekleyen tehlikelere karşı uyaran, dikkat etmediğiniz bir konu hakkında farkındalığınızı artırıp bizi harekete geçirebilen güncel propaganda sanatı çalışmalarındandır.
Çoğumuzun bildiği “We Can Do It” ilanı 1943’te J. Howard Miller tarafından, çalışan kadınların moralini yükseltmek amacıyla Westinghouse Electric için yapılmış ancak güçlü görüntüsü, bakışları ve sloganıyla ilerleyen yıllarda feminizmi desteklemek amacıyla tekrar ortaya çıkarılmış, tarihin en etkili propaganda örneklerinden biridir.
Çizim: We Can Do It, J. Howard Miller
Modern resim sanatının ilk politik çalışması olarak kabul edilen tablo ise Eugène Delacroix’in “Halka Yol Gösteren Özgürlük” (1830) isimli tablosudur.
Tablo: Liberity Leading The People, Eugène Delacroix
Fransız Devrim kutlamalarını resimleyen Jacques-Louis David ise sanatın estetiğiyle propaganda anlayışını bir araya getirmeyi başarmış ilk sanatçılardandır.
Tablo: Napolyon, Jacques-Louis David
Ortaçağ döneminde kilisenin kudretini herkese kabul ettirtmek amacı güden Katolik Kilisesi, sanatın propaganda aracı olarak kullanılması konusunda başarılı bir örnek olarak karşımıza çıkar.
Mezopotamya’da yapılmış birçok eserde politik imgelere rastlanmıştır. Krallar; duvar resimleri, heykeller, kabartmalar gibi çeşitli sanatsal araçları kullanarak kazandıkları zaferleri anlatmak, güç gösterisi yapmak ve kendi egemenliklerini herkese göstermeyi amaçlamışlardır.
Eğer siyasetin çok temiz olmadığını düşünenlerdenseniz, siyasetle sanatın bu kadar iç içe olduğunun farkındalığı, aklınıza bazı sorular getiriyor mu? Propaganda sanata bakışımızı değiştirir mi? Sanatın ideolojik bir propaganda aracı olarak kullanılması, sanatın özerkliğini ve özgünlüğünü kaybetmesine neden olur mu?
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Yorum Yazın
👌🏻🎨🎻🎭🎥