Pandora Papers: Neler Ortaya Çıktı? Sızdırılan Belgeler Bize Ne Anlatıyor?
Pandora Belgeleri dünyanın en zengin ve güçlü kişileri arasında yer alan bir grup insanın servetlerini nasıl gizlediğini, vergiden nasıl kaçındıklarını ve bazı örneklerde de nasıl para akladıklarını gösteren yaklaşık 12 milyon sızdırılmış belgeden oluşuyor.
İllüstrasyon: Doug Chakya
117 ülkede 600'den fazla gazeteci 14 farklı kaynaktan edinilen belgeleri aylarca inceledikten sonra bu hafta boyunca yayınlanacak haberleri derledi.
Bugüne kadarki en büyük küresel araştırmacı gazetecilik çalışması, ABD'nin Başkenti Washington DC'de bulunan Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'nun (ICIJ) edindiği belgeler sayesinde gerçekleşti.
Araştırmaya İngiltere'de BBC'nin araştırmacı gazetecilik programı Panorama ve Guardian gazetesi dahil oldu. Türkçe basından ise DW Türkçe incelemeye katıldı.
BBC Panoroma, Pandora Belgeleri'nin anlaşılabilmesi için bir rehber hazırladı.
Neler ortaya çıktı?
Pandora Belgeleri'nde 6,4 milyon belge, 3 milyona yakın resim, 1,5 milyondan fazla e-posta ve neredeyse yarım milyon excel tablosu bulunuyor.
Belgeler 90 ülkeden 330 politikacının da aralarında bulunduğu kişilerin off-shore şirketler aracılığıyla servetlerini sakladığını gösteriyor.
ABD merkezli düşünce kuruluşu Global Financial Integrity'den (Küresel Finansal Dürüstlük) Lakshmi Kumar bu kişilerin 'hortumladıkları paraları saklayabildiğini', bunu da genellikle anonim şirketler üzerinden yaptığını söylüyor.
Off-shore ne demek?
Pandora Belgeleri genellikle para ve diğer varlıkları gizlemek için kullanılan, sınırlar ötesine yayılan karmaşık şirket ağlarını ifşa ediyor.
Örneğin bir kişi İngiltere'deki bir evi, başka bir ülkede kurduğu bir şirket üzerinden alabilir. Bu ülkelere off-shore deniyor.
Off-shore ülkeler veya bölgeler genellikle şirket kurmanın kolay olduğu, şirket sahiplerinin kimliğini ortaya çıkarmanın zor olduğu, kurumlar vergisinin düşük olduğu veya hiç bulunmadığı ülkeler oluyor.
Bu ülkelere vergi cenneti de deniyor.
Vergi cennetlerine dair net bir liste yok. Fakat en bilinenleri arasında Cayman Adaları ve Britanya Virjin adaları gibi Britanya Denizaşırı Toprakları ile İsviçre ve Singapur gibi ülkeler yer alıyor.
Vergi cennetlerini kullanmak yasa dışı mı?
Yasal boşluklar insanların vergi cennetlerinde şirketler kurarak veya paralarını orada açtıkları hesaplara göndererek vergiden kaçınmalarına olanak sağlasa da bu davranış genellikle etik dışı görülüyor.
İngiltere hükümeti vergiden kaçınmanın 'yasalara harfiyen uyarken yasaların ruhunu ihlal etmek' anlamına geldiğini söylüyor.
İnsanların paralarını ve varlıklarını başka ülkelerde tutmasının arkasında, saldırılardan veya istikrarsız hükümetlerden korunmak gibi meşru nedenler de olabiliyor.
Gizli off-shore varlıklara sahip olmak illegal olmasa da, gizli şirketlerden oluşan karmaşık bir ağı kullanarak para transferleri yapmak yasa dışı yollardan elde edilen gelirleri gizlemenin en etkili yolu olarak görülüyor.
Panama Belgeleri gibi sızıntıların ardından, vergiden kaçınmayı ve varlıkları gizlemeyi zorlaştıran düzenlemeler yapmaları için siyasetçilere yapılan çağrılarda bir artış yaşanmıştı.
Fakat Pandora Belgeleri off-shore işlemlere karşı önlem alabilecek konumdaki kişilerin bir kısmının, yasalardaki açıklardan faydalanan kişiler olduğunu gösteriyor.
Vergi cennetlerinde para saklamak ne kadar kolay?
Bunun için tek yapmanız gereken, mahremiyete önem veren ülkelerden birinde bir paravan şirket açmak. Bu şirketin ofisi veya çalışanı bulunmayacak, sadece kağıt üzerinde var olacaktır.
Fakat bunun için para ödemek gerekiyor. Bu alanda uzmanlaşmış şirketler sizin adınıza paravan şirket kurup işletiyor.
Bu firmalar kağıt üzerinde bir adres ve maaş alan bir direktör de göstererek şirketin arkasındaki gerçek sahiplerin tamamen gizlenmesini sağlıyor.
Vergi cennetlerinde ne kadar para gizli?
Buna net bir yanıt vermek zor olsa da ICIJ'in tahminleri 5,6-32 trilyon dolar arası bir miktarda olduğu yönünde.
Uluslararası Para Fonu (IMF) vergi cennetleri nedeniyle hükümetlerin yıllık vergi kaybının 600 milyar dolar olduğunu hesaplıyor.
Lakshmi Kumar vergiden bu şekilde kaçınanların topluma zarar verdiğini söylüyor:
'Servetin saklanabilmesi hayatınıza doğrudan etki eder. Çocuğunuzun eğitimi, sağlığa erişim veya barınma hakkınızı etkiler.'
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Ayrıca bakınız 👇
Pandora Papers: Liderlerin Vergi Cennetlerindeki Servetleri İfşa Edildi
Yorum Yazın
'Servetin saklanabilmesi hayatınıza doğrudan etki eder. Çocuğunuzun eğitimi, sağlığa erişim veya barınma hakkınızı etkiler.' Özet.