Mutluluğun Formülleri Ne Kadar Bilimsel?

Arama motorlarında “nasıl zengin olunur?” sorusunun ardından en sık aratılan ifade “nasıl mutlu olunur?” sorusudur. Aynı zamanda bu soruların yanıtlarını verme hedefinde olan medya içeriklerine her gün bombardıman halinde maruz kalırız. Medyada önerilen mutlu olma yollarının bilimsel gerçekliğinin olup olmadığını inceleyen bir çalışmanın sonuçlarını paylaşmak istiyorum burada. Üç beş cümleye sığdırılan biricik mutluluk formülleri ne düzeyde kanıtlanmıştır? Yazıda bu sorunun peşinden gidiyoruz.

- Şükran ve mutluluk ilişkisinde, şükran listeleri yazmanın faydalarına dair kanıtların zayıf olduğu bildirilse de, minnettarlığın yararlı etkilerini gösteren kanıtlar bulunuyor.

Şükran uygulamalarının en azından geçici olarak ruh halini iyileştirebileceğine dair bilimsel destekler gösteriliyor.

- Sosyallik ve mutluluk ilişkisinde, başkalarıyla konuşmanın ruh halini iyileştirdiğini ortaya koyan güçlü kanıtlar tespit ediliyor.

Daha dışa dönük olmanın mutluluğu artırabileceğine yönelik iddiaların ise, yeterince destekli bulunmadığı ifade ediliyor.

- Egzersiz ve fiziksel aktivite ile mutluluk ilişkisini inceleyen çalışmalarda, yürüme, koşma, yoga ve ağırlık kaldırma gibi çeşitli fiziksel aktivitelerin mutluluğu artırılabileceğini savunan öneriler bulunuyor. Şaşırtıcı bir şekilde, çok sayıda çalışma fiziksel aktivite ve egzersizin sağlığa faydalarını araştırmış olsa da, bireysel refah için faydalarını inceleyen daha az sayıda araştırma tespit ediliyor.

Mevcut bilimsel literatür, egzersizin mutluluğu artırdığı yönündeki popüler iddia için fazla güçlü destek sağlamıyor. Çeşitli çalışmalar insanların tek bir egzersizden sonra daha mutlu hissettiklerine dair kanıtlar bulmuş ancak, sessizce oturmak veya belgesel izlemek gibi sıkıcı olabilen aktivitelerle karşılaştırıldığında bu sonuca ulaşılmış. Öte yandan uzun vadeli bir egzersiz programının mutluluğu artırabileceğini gösteren güçlü bir araştırmaya da rastlanıyor. Bu noktada, egzersiz yapmanın Netflix'te popüler bir programı izlemekten daha iyi olup olmadığı araştırılmadığı için kesin bir çıkarıma varabilir miyiz? sorusuyla baş başa kalıyoruz.

- Farkındalık ve meditasyon ile mutluluğun nasıl artırılacağını sorgulayan araştırmalarda, özellikle farkındalık temelli stres azaltmayı (MBSR) inceleyen çalışmalar öne çıkıyor. Bir şeye dikkat yönelterek, şimdiki anda ve yargılayıcı olmayan deneyimin an be an ortaya çıkmasındaki farkındalığın, meditasyon, nefese odaklanma, sevgi ve şefkat geliştirmeye odaklanma gibi formları bulunuyor. Az sayıda insan üzerinde yürütülen deneysel çalışmalarda, MBSR’nin kişilerde iyileşme yarattığına dair güçlü kanıtlar sunulmuyor.

Farkındalık ve meditasyon odaklı uzun süreli yürütülen araştırmalarda ise güçlü etkiler gösteriliyor. Örneğin, Sri Lanka, Hindistan, Nepal ve Myanmar’da yaşlı bireylere uygulanan iki yıllık farkındalık programının sonuçları, katılımcılarda artan yaşam memnuniyetini ortaya koyuyor. Çinli ebeveynler ve Kanadalı lisans öğrencileri üzerinde yürütülen meditasyon odaklı çeşitli araştırmalarda da olumlu sonuçlar gösteriliyor. Ancak “bu etkilerin belki de kişilerin yalnızlıktan çıkmasıyla ilişki olabileceğini kim bilebilir?” gibi sorular tartışmaya açılıyor.

- Doğayla teması artırmak ve mutluluk ilişkisini ele alan incelemelerde, doğa yürüyüşüne çıkmak, çiçek toplamak veya dışarıda daha fazla zaman geçirmek gibi çok sayıda tavsiye bulunduğu gözlemleniyor. Araştırmalarda, doğada zaman geçirmenin faydalarına dair kanıtlar sunuluyor ancak temsiliyet ve kapsam niteliği bakımından güçlü çalışmalar olmayabileceği yönünde soru işaretleri bulunuyor.

Bu stratejilerin etkinliği hala belirsizliğini koruduğu için, mutluluk ve iyi oluşu artırmaya yönelik uygulamaların etkisini inceleyecek iyi tasarlanmış, güçlü araştırmalara ihtiyaç var.

Kapsamlı ve nüfusu iyi temsil eden yeterli düzeyde araştırma olmadığı için, bu mutluluk stratejilerinin bilimsel anlamda işe yaramadığını söylemek bir yanılgı olabilir. Aynı nedenle işe yaradığını söylemek de bir yanılgı olabilir.

Belki de mutluluğun yargılayıcı olmak yerine; izleyici, gözleyici, araştırıcı ve tarafsız olmakla bir ilgisi vardır…

Yararlanılan Kaynak*

Folk, D., & Dunn, E. (2023). A systematic review of the strength of evidence for the most commonly recommended happiness strategies in mainstream media. Nature Human Behaviour, 7(10), 1697-1707.

Not: Yazıda söz edilen araştırma bulguları bu bilimsel çalışmanın incelediği birçok bilimsel çalışmadan elde edilmiştir. Yazıda bilimsel bulgular derlenerek aktarılmıştır. Detaylı kaynak bilgisine bu çalışmanın kaynakça bölümünden ulaşılabilir.

X

Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio