Muhalefet Tepkili: 'Raylı Sistemlerin Bedeli Belediye Bütçelerinden Tahsil Edilecek'

Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında yapımı Ulaştırma Bakanlığı’nca gerçekleşen şehir içi raylı ulaşım sistemleri, metrolar ve bunlarla ilgili tesislerin belediyelere devri konusunda değişikliğe gidildi. Belediyeler önceden borçlarını her ay raylı sistemden elde ettikleri gelirlerin yüzde 15'ini Hazine'ye aktararak ödüyordu. Basına yansıyan bilgiye göre artık borçlar belediye genel bütçesinin yüzde 5'inin alınması ile temin edilecek. Muhalefet karara tepkili. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise 'Bu değişiklikle belediyeler yüksek bedelli metro yatırımlarına kavuşmaktadır' denildi.

Karar İstanbul, Ankara ve İzmir gibi metropelleri yakından ilgilendiriyor. 

Eski düzenlemeye göre Ulaştırma Bakanlığı projeyi tamamladıktan sonra belediyeler cironun yüzde 15'ini Hazine'ye aktarıyor, kalan miktar belediyelerin oluyordu.  

Yeni düzenlemede belediyeler aynı ödemeyi raylı sistemlerden elde ettikleri gelirle değil, bütçelerinin yüzde 5'ini Hazine'ye aktararak yapacak. Gecikme olması durumunda da ceza ödenecek. Raylı sistem gelirlerinin yüzde 15'i ile toplam bütçenin yüzde 5'i arasında ciddi bir fark var. Bu farkın belediyeleri zorlayacağı öngörülüyor.

Independent Türkçe'den Gökçen Tuncer'in aktardığına göre,31 Mart yerel seçimlerinin ardından Ankara ve İstanbul başta olmak üzere toplam 11 büyükşehir belediyesinin yönetimini alan Cumhuriyet Halk Partisi'nin Yerel Yönetimlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Ordu Milletvekili Seyit Torun, yaptığı açıklamada “Belediyelerin gelir ve giderleri siyasi iktidarın iki dudağı arasında” diyerek şunları söyledi: 

'İktidar sadece yerel seçimlerden bu yana değil uzun bir süredir muhalefet belediyelerini ekonomik açından iş göremez hale getirmeye yönelik planlar yapıyor, kararlar alıyor. Son dönemde belediyelerin gelir ve giderlerinin artık siyasi iktidarın iki dudağının arasında olacağı, iktidarın istediği belediyeye mali kaynak sağlayacağı, istemediğine sıkıntı yaratabileceği şeklinde ciddi endişelerimizi hem TBMM’nde hem de başka platformlarda dile getirdik.  Son metro kararı da maalesef bu endişelerimizin yersiz olmadığını gösterdi.'

Yapışan yeni düzenleme ile raylı sistemlerde ortaya şöyle bir tablo çıktı: 

Metro ve diğer tüm raylı sistem projelerinin bakanlıkça tamamlanmasından sonra bakanlığın bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşları dışında bir kuruluşa mülkiyet devri, maliyet bedeli üzerinden gerçekleşiyor. Devir işlemi, düzenlenecek protokoller ile yapılıyor.  

Eski yasaya göre, proje tümü tamamlanmadan işletmeye açılabilecek durumda ise, mülkiyet devrine kadar işletmenin devri ile hizmete açılabiliyordu. Bu madde yeni düzenlemede kaldırıldı.

Çarşamba günü yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında belediyelere borcunu ödemesi için yirmibeş gün süre veriliyor. Ödenememesi durumunda sonuçları 'hacze' kadar giden kanunla düzenleniyor.

Basına yansıyan haberlerin ardından Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada şöyle denildi: 

'Değişiklik öncesinde metro yatırımları Bakanlıkça gerçekleştirilmekte, işletilmek üzere belediyeye devredilmekte, metro brüt geliri Hazine hesaplarında toplanmakta, bunun yüzde 15'i Hazine hesaplarına, geri kalanının belediyeye aktarılması öngörülmekteydi. Geri ödeme tamamlanana kadar geçen süre boyunca işletmenin ve gelirlerinin Hazine tarafından kontrol altında tutulması ve metro brüt geliri üzerinde fazladan hesap hareketi gerçekleştirilmesi gerekmekteydi.

Kanun ve devir protokollerinde daha önce belirlenmiş olan metro yatırımının geri ödemesi hususu belediyenin genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılacak paylardan yüzde 5 gibi bir oranının kesilmesi suretiyle karşılanmaya çalışılmaktadır. Yatırım tutarının büyüklüğü dikkate alındığında tahsilat uzun yıllara yayılmakta ancak vatandaşın bir an önce yatırımdan faydalanmaya başlaması sağlanmaktadır.

Söz konusu haberlerin aksine, bu değişiklik ile belediyeler kendi bütçe imkanlarıyla yapmaları mümkün olmayacak yüksek bedelli metro yatırımlarına kavuşmakta, Hazine ise borcu uzun vadeye yayarak yerel yönetimlere katkı sağlamaktadır.'