Kutu Kutu Penseden Saklambaça! Çocukken Hepimizin Oynadığı Oyunların Tarihine İniyoruz
Çocukluğumuzda sokakta oynadığımız oyunların çoğu yerini online oyunlara ve internete bıraktı. Eğer eski günleri yad etmek istiyorsanız, işte çocukluğumuzda oynadığımız oyunlar ve tarihleri...
1. Kutu Kutu Pense
En az üç kişiyle oynanan bu oyunda tüm oyuncular el ele tutuşur ve bir çember oluştururlar. Oyuncular hep bir ağızdan 'Kutu kutu pense, elmamı yerse, arkadaşım [oyuncu ismi], arkasını dönse' tekerlemesini söyler ve arkasını döner.
Arkasını dönen oyuncular daha sonra aynı tekerlemeyi söyleyerek önlerine döner ve oyun bu şekilde devam eder.
Türkçeye 'kutu kutu pense' şeklinde çevrilse de 1881 tarihine işaret eden oyun, 'Ring a ring o' roses' ismindedir.
2. Saklambaç
Kökeni Antik Yunan'a kadar dayanan saklambaç, o dönemde apodidraskinda ismiyle biliniyordu. 2. yüzyıl Yunan alimlerinden Julius Pollux tarafından betimlenen oyun, aynı zamanda İtalya'daki bir duvar resminde mitolojik karakterler tarafından tasvir ediliyor.
En az üç kişi tarafından oynanan bu oyunda bir kişi ebe olup gözlerini kapatarak belirlenen bir sayıya kadar yüksek sesle sayarken, diğer oyuncular bu esnada saklanırlar.
Sayma bittiğinde ebe 'önüm, arkam, sağım, solum sobe. Saklanmayan ebe' diyerek oyuncuları aramaya başlar her bulduğu oyuncunun ismini söyleyerek belirlenen noktaya gider ve elini değdirerek 'sobe' der.
Oyun sonunda ebe kimseyi sobeleyemezse tekrardan ebe olur.
3. Körebe
En az 2000 yıllık bir geçmişe sahip olan körebe oyunu, Antik Yunan'a dayansa da Afganistan’dan Bangladeş’e, Papua Yeni Gine’den tüm Avrupa’ya pek çok yerde oynanıyor.
Antik Yunan’daki adı ‘bakır sivrisinek’ olan oyun, İtalya’da ‘kör sinek’, Almanya’da ‘kör inek’, İspanya’da ‘kör tavuk’ şeklindedir.
Bu oyunda bir oyuncu gözlerini bir bezle bağladıktan sonra diğer oyuncuları el yordamıyla ve seslerini takip ederek bulmaya çalışır.
4. Yağ Satarım Bal Satarım
Tarihi hakkında net bir bilgi olmamasına rağmen Kutu Kutu Pense oyununun benzerlerinin Avrupa, Afrika, Amerika, Ortadoğu ve Uzakdoğu'da yaygın olarak oynanması, epey eski bir tarihe sahip olduğunu gösteriyor.
ABD'de Duck Duck Goose ismiyle ve mendilsiz oynanan oyundan 1843 tarihli Çirkin Ördek Yavrusu isimli masalda da bahsediliyor.
Masalın yazarının Danimarkalı olduğu göz önüne alındığında İskandinav kökenli bir oyun olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Oyunun ülkemizde oynanış şekli ise şu şekilde:
Kalabalık bir grup çember şeklinde yere oturur ve içlerinden biri ebe olur. Ebe, oturan oyuncuların arkasında koşar ve elindeki mendili birinin arkasına bırakarak koşmaya başlar. Arkasında mendil koyulan oyuncu mendili alarak ebeyi yakalamaya çalışır. Ebe yakalanmadan seçtiği oyuncunun yerine oturursa diğer oyuncu yeni ebe olur.
5. Köşe Kapmaca
Yüzlerce yıllık geçmişe sahip olan 'Köşe Kapmaca' oyununa dair en eski kanıtlar İngiliz şair-yazar William King’ın 18. Yüzyıl başında yayımlanan bir eserine dayanıyor. İngiltere’nin anayasal meşrutiyete geçtiği 1688 tarihli Muhteşem Devrim sonrası çocuklar arasında epey popüler bir oyun olan köşe kapmaca, standart olarak 5 oyuncu arasında oynanır.
Bu 5 oyuncu kare biçiminde bir odada oyunu oynar. Oyunda köşelerin hepsi belirgin olmalıdır. Dört oyuncu köşelerde yer alırken, biri ebe olur ve ortada yer alır. Oyuncular senkronize şekilde köşelerinin yerini değiştirirken, ebe boşalan köşelerden birini kapmaya çalışır.
6. Taş Kağıt Makas
15. yüzyıl Çin kaynaklarında yer alan bu oyun, modern haliyle 18. yüzyılda Japonya'da oynanmaya başlıyor.
20. yüzyıla geldiğimizde tüm dünyada bilinen bir oyun olan taş kağıt makas, oyunun yanı sıra yazı-tura atmak gibi bir karara verme konularında da oynanıyor.
İki oyuncunun oynadığı taş kağıt makas oyununda her iki oyuncu da 'taş kağıt makas' dedikten sonra ellerini bu üç nesneden birini temsil edecek şekilde değiştirir.
Oyunda taş makası kırar, makas kağıdı keser, kağıt taşı sarar.
7. Adam Asmaca
Kökenine dair net bir bilgi olmasa da Viktorya döneminde ortaya çıktığı düşünülen bu oyun, bazı kaynaklara göre Avrupa’da 17. Yüzyıl’da epey meşhurdu!
Hatta bazı kaynaklarda bu oyunun “Rite of Words and Life” ismiyle idam mahkumlarına oynatıldığı ve oyunu kazanan mahkumların hayatlarının bağışlandığına dair söylentiler mevcut.
Ülkemizde 1960'lı yıllardan itibaren gelen ve TV yarışmalarında bile gösterilen oyun, kalem ve kağıtla oynanıyor.
Oyunda bir kişi aklında bir kelime tutuyor ve kağıda o kelimenin harf sayısı kadar çizgi çekiyor. Her oyuncu o kelimeyi bulabilmek için sırayla harf tahmin ediyor ve her yanlış harfte darağacı ve asılı adam için bir çizgi çekilir. Eğer kelime doğru tahmin edilemezse adam asılır. Oyuncuların toplam 11 tahmin hakkı vardır.
8. İsim Şehir Hayvan
Yüzyıllar geçse de hala zevkle oynanan bu oyun, pek çok kaynakta 'Türkiye'de ortaya çıkan oyun' olarak bilinse de asıl ortaya çıkış yeri bilinmiyor. Özellikle Avrupa'da 19. yüzyıl sonlarında sıklıkla oynandığı bilinen oyun, Almanya'da Stadt Land Fluss, Arjantin'de Tutti Frutti ve Fransa'da Jeu du Baccalauréat ismiyle oynanıyor.
En az iki kişiyle oynanan oyunda her oyuncunun elinde kalem ve kağıt bulunur. Oyunculardan biri içinden alfabeyi saymaya başlar ve diğeri ona dur der. Durduğu harf oyunda kullanılacak harf olacaktır. Şimdi her oyuncu seçilen harfle başlayan isim, şehir, hayvan, bitki bulup kağıda yazmalıdır. Bazı versiyonlarında eşya ve ünlü gibi eklemeler de yapılır.
Yorum Yazın
kutu kutu pense bize fransızcadan geçmiş orijinali dinle dinle düşün müş bize geçişe bak kutu kutu pense :)))))))))
Oyunlara baktım da çok güzel bir çocukluk geçirmişiz yaa. Şimdiki çocuklar ne şanssız. Çoğu bu oyunlardan bir haber. Ellerinde telefon-tablet.