Kapatıldığı Söylenen Santraller Zehir Saçarak Çalışıyor: 'Bakanlık Denetim Yapmıyor'

Zehir saçtıkları için yasa gereği 2019’da kapatılmaları gereken 13 kömür santralinin tamamının 1.5 yıldır çalışmaya devam ettiği ortaya çıktı. Raporu hazırlayan İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği Başkanı Baran Bozoğlu, “İnsanlar zehirleniyor. Çevre Bakanlığı felç olmuş, denetim yapamıyor” dedi.

Türkiye'de insan hayatının ve doğanın hiçe sayıldığını ortaya koyan skandal bir rapor daha yayımlandı. İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği (İDPAD) Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın ‘veto' kararı gereği 2020 başında kapatılmaları gereken kömür santrallerinin 1.5 yıldır zehir saçarak çalışmaya devam ettiğini ortaya çıkaran bir rapor yayımladı.

Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine göre, raporda, 13 santralden hiç birinin çevre mevzuatının gerektirdiği yatırımları tam olarak yapmadığı, baca gazı ve vahşi atık depolama sorunlarını çözmediği halde geçici faaliyet belgesi düzenlenerek zehir saçmalarına izin verildiği bildirildi. İDPAD Başkanı Dr. Baran Bozoğlu, veto kararının fiilen çiğnendiğini belirtirken, “Çevre Bakanlığı felç olmuş, denetim yapamıyor” dedi.

Dr. Bozoğlu, skandalı ortaya çıkaran “Özelleştirilmiş Termik Santraller ve Çevre Mevzuatına Uyum Süreçleri” isimli raporu kamuoyu ile paylaştı. 2020 yılının başında kapatıldığı iddia edilen kömürlü termik santrallerin çevre yatırımlarını tamamlamadıkları halde dünyanın hiçbir yerinde uygulanmayan yan yollarla çalıştırılmaya devam ettirildiğini belirten Bozoğlu, santrallere gerekli yatırımları yapmaları için 2019 sonuna kadar 7 yıl süre verilmesine rağmen yatırımları yapmadıklarını, 2019'da 2.5 yıllık ek süre daha verilmesini öngören yasanın tepki çekmesi üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından veto edildiğini anlattı.

Bozoğlu, “Hepimizi sevindiren bu vetoya rağmen Çevre Bakanlığı 26 Aralık 2019'da yönetmeliği değiştirip toksik atıkların vahşi depolama yapıldığı santral sahalarının tamamını meşru hale getirdi. Bu da ücretini santral patronlarının ödediği, içeriği belli olmayan akademik raporlara dayandırılarak düzenlenen geçici faaliyet belgeleriyle yapıldı” dedi.

Başkan Bozoğlu, 1 Ocak 2020'de Enerji ve Çevre bakanlarının ortak açıklama yaparak Afşin Elbistan A, Seyitömer, Tunçbilek, Soma, Kangal, Çatalağzı termik santrallerinin kapatıldığını halka duyurduğunu belirtirken, “İki bakanın kapatıldığını açıkladığı o tesislerin tamamı hala çalışır durumda. Kimisi bir yıldır, kimisi 1.5 yıldır çalışıyor. Toplamda 13 tesisin tamamı filtre sistemi ve atık sahalarına dair çevre mevzuatının gerektirdiği yatırımları yapmadıkları halde hala çalışır durumdalar. 1.5 yıldır havayı, suyu, toprağı kirletmeye devam ediyorlar. Teşvik ve muafiyetlerle santrallerin sürekli önünü açan bir mekanizmayla karşı karşıyayız. Bu rapor yetkililerin harekete geçmeleri için bir ihbar niteliğindedir” dedi.

Başkan Bozoğlu, normalde çalışmalarına izin verilmemesi gereken santrallerin Geçici Faaliyet Belgesi (GFB) verilerek zehir saçmalarına imkan sağlandığını da söyledi. 

Bozoğlu, “GFB'ler bu tesislerin çevre mevzuatını bypass yapmaları, usulsüz çalışmaları, çevreyi kirleterek çalışmalarının önünü açan bir mekanizma haline geldi. Böyle bir mekanizma dünya tarihinde görülmedi. İlk defa böyle bir şey ile karşılaşıyoruz. Ortada bir yatırım, somut bir iyileşme olmamasına rağmen bu tesislere GFB veriliyor. Üstelik bu belgelerin 1 yıllık süresi doluyor, sonra tekrar GFB veriliyor” dedi. 

Bozoğlu, sürekli emisyon ölçüm sistemi kurması gereken tesislerin bacalarından çıkan zararlı gazların miktarının kamuoyu ile paylaşılması gerektiği halde ‘ticari sır' denilerek açıklanmadığını da söyledi.