Kaçırılan Uçağın Pilotu Ne Yapar?

Uçağın pilotu İlyas Karagülle aynı zamanda, Türkiye Havayolu pilotları Derneği Başkan Yardımcısı görevini üstleniyor. Peki uçağın kaçırılma anının öğrenilmesinden sonra bir kaptan pilot ne yapar? İşte yanıtı.

Bir pilot anlatıyor: 'özel kodu gireriz, Tüm radarlarda uçağın kaçırıldığı işareti belirir ve F-16'lar kalkar. Pilotun görevi...'

Dünya, uçak kaçırma olayları ile 1970'li yıllarda tanıştı.

Ve uçak kaçırıldığında izlenecek prosedür de, ilk uçak kaçırma vakasından itibaren yaşanan tecrüelerle şekillendi.

Peki, uçak kaçırma olaylarında uçak içinde izlenecek prosedür nedir? Bunu bir pilota sorduk. İşte yanıtları;

Ülkelerin ve havayolları şirketlerinin izledikleri uçak kaçırıldığında ne yapılacağına ilişkin prosedürde milat, 11 Eylül olayları; 11 Eylül sonrasında hem uçak içindeki güvenlik prosedürleri arttırıldı, hem de pilot ve kabin ekibine çok kesin talimatlar verildi.

'ASLA KOKPİTE SOKMA'

En kesin kural, kokpitin güvenliğini sağlamak. Bunu için uçakta pilotlar, ilk yolcu uçağa alınmadan kokpite giriyor ve kapıyı kilitliyorlar. Bu andan itibaren kokpite kimse, pilotun izni olmadan giremiyor. Kabin ekibi bile önce kapıyı çalıyor, içerdeki pilotlar dışarıda bulunan kamera aracılığıyla kokpit dışını gözlüyor. Kapı ancak, dışarda olağanüstü bir olay olmadığından emin olunduğunda açılıyor.

Bir kaçırma olayı yaşandığında da pilotların yapması gereken çok kesin; 'asla korsanın kokpite girmesine izin verme'

'ASLA MÜDAHALE ETME'

Peki ya korsan, kokpit kapısı açılmadığında ateşli silah kullanma tehdidinde bulunur, ya da bunu kullanırsa?

Hürriyet'e bilgi veren pilot bunu şöyle açıkladı; 'korsan dışarıda ateşli silah bile kullansa, kokpit kapısı açılmaz. Pilotlara da, kabin ekibine verilen talimat çok açık ve kesin; asla müdahale etmeyin...'

'KAÇIRMA KODU GİRİLİR, HEMEN SAVAŞ UÇAKLARI HAVALANIR...'

Pilotun anlattığına göre, Uçağın kaçırıldığını anladığında, uçak içi iletişim sisteminden kabin ekibi bunu kokpite bildirdiğinde telsize hemen özel bir kod girer. Bu kod, uçak havadayken menziline girdiği tüm radarlarda görülür. Böylece yerdekilere uçağın kaçırıldığı bilgisi verilmiş olur.

11 Eylül'de yaşananların ardından ülkeler, uçak kaçırmalara karşı yeni bir önlem daha almış durumda; kaçırılan uçağı, ülkenin savaş uçakları ile takibe almak.

Hüriyet'e bilgi veren pilot, 'Türkiye'de artık standart prosedür bu; uçak kaçırıldığına ait kod radarda görünür görünmez, F-16'lar havalanır. Uçağın kendisinin, 11 Eylül'de olduğu gibi, silah olarak kullanılmasını engellemek için bir önlemdir bu. Kaçırılan uçak yere inene kadar da savaş uçakları tarafından mutlaka eşlik edilir.'

'KAÇIRANLARIN SÖYLEDİKLERİ YAPILIR. MÜDAHALE OLUP OLMAYACAĞINA YERDEKİ YETKİLİLER KARAR VERİR'

Uçağın kaçırılması halinde, pilotların uyması gereken genel kural, 'uçağı güvenli şekilde yere indirmek' olarak belirlenmiş durumda. Nereye inileceği konusunda, kaçırılma sırasındaki şartlara göre karar veriliyor. Eğer uçakta yeterli yakıt varsa, korsanın söylediği yere uçağın indirilmesi ilk opsiyon. Ancak yakıt yeterli değilse, havada ona göre bir yol belirlenip, uçak en uygun veya en yakın havaalanına indiriliyor.

Pilotların bu aşamada uyması gereken kural da değişmiyor; 'kokpit kapısını açma, aslakimseyi kokpite sokma ve müdahale etmeye çalışma...'

11 Eylül sonrasında kokpit güvenliği konusu o kadar öne çıkmış durumda ki, Hürriyet'ebilgi veren pilota göre 'pilotun lavaboyu kullanması' bile belli prosedürler işletilerek yapılıyor; pilot kokpitten çıkacağını interfon aracılığıyla kabin ekibine bildiriyor, kapı açıldığında ön sıralarda oturan bir kişinin kokpite hızlıca ve zorla girme ihtimaline karşı önlemler alınıyor; Mesela yiyecek servisinin yapıldığı tekerlekli arabalardan biri kokpit ile yolculaın olduğu bölümün arasına çekiliyor, bir kabin memuru da fiziksel olarak arada duruyor. Tüm bu 'perdeleme' yapıldıktan donra pilot kokpit kapısını açıp çıkıyor, çıkar çıkmaz da diğer pilot yine kapıyı arkadan kilitliyor.

Zeynep GÜRCANLI / ANKARA