İsim ve Fiillerden Yeni Sözcükler Türeten Ekler: Yapım Eki Nedir?
Yapım Eki Nedir?
Yapım eki, isim ya da fiil köklerine veya gövdelerine gelerek onlardan yeni isim veya fiiller türeten eklere verilen addır. Yeni kelimeler oluşturarak dili zenginleştiren yapım ekleri, eklendiği kelimenin anlamını ve türünü değiştirebilir. Bazı istisnalar haricinde her zaman çekim eklerinden önce gelir.
Türkçede yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük adı verilir. Yalın haldeki bu türemiş sözcüklere gövde adı da verilir. Türkçede yapım eklerinin bazı türleri vardır. Bunlar şu şekilde sınıflandırılır:
İsimden isim yapan yapım ekleri
İsimden fiil yapan yapım ekleri
Fiilden isim yapan yapım ekleri
Fiilden fiil yapan yapım ekleri
Yapım Eklerinin Özellikleri
Yapım eklerinin özellikleri şu şekildedir:
Yapım eki, bir sözcüğün köküne geldiğinde o sözcüğü gövde haline dönüştürür.
Bir sözcükte yapım eki, çekim ekinden önce gelir.
Bir sözcük birden fazla yapım eki alabilir.
Köke gelen yapım eki kökü gövdeye dönüştürür. Gövdeye gelen yapım ekleri ise isim veya fiil gövdesi şeklinde adlandırılmaya devam eder.
İstisnalar dışında her zaman yapım ekleri çekim eklerinden önce gelir.
Sesteş eklerin birbiri ile karıştırılmaması gerekir.
İsim Yapan Yapım Ekleri
İsim yapan yapım ekleri şu alt başlıklarda sınıflandırılır:
İsimden isim yapan ekler
Fiilden isim yapan ekler
Bunlar, isim veya fiil kök ve gövdelerine gelerek yeni isim soylu kelimeler türetir.
İsimden isim yapan eklere örnekler şunlardır:
-lİk eki
-CE eki
-Cİ eki
-lİ eki
-sİz eki
-ki eki
Fiilden isim yapan eklere örnekler ise şunlardır:
-mAk eki
- mA eki
-İş eki
-An eki
-AsI eki
-mAz eki
Fiil Yapan Yapım Ekleri
Fiil yapan yapım ekleri şu alt başlıklarda sınıflandırılır:
İsimden fiil yapan ekler
Fiilden fiil yapan ekler
Bu ekler, isim ve fiil kök ve gövdelerine gelerek fiil gövdeleri türetirler.
İsimden fiil yapan eklere örnekler şu şekildedir:
-lE eki
-El eki
-l eki
-r eki
-dE eki
-msE eki
-lEn eki
Fiilden fiil yapan ekler ise şunlardır:
-t eki
-r eki
-DIr eki
-l eki
-n eki
-ElE eki
Yorum Yazın