İç Tüzük Değişikliği İçin 4 Parti Anlaştı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iç tüzüğün bir an önce değişmesini istemesinin ardından harekete geçen AKP, kendi teklifini sunmaya hazırlanıyor. Değişiklik için Meclis'teki dört partinin anlaştığı belirtilirken CHP Grup Başkanvekili Özel, Perşembe günü grup başkanvekilerinin bir araya gelip uzlaşı arayacaklarını açıkladı.

Uzun süredir tartışılan Meclis iç tüzüğünün değişmesi iktidar ve muhalefetin yeni gündem maddesi. 

Al Jazeera Türk'ten Didem Özel Tümer'in haberine göre AKP, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın parti milletvekillerine verdiği iftarda 'bir an önce değişmeli' demesinin ardından konu üzerinde çalışmaya başladı.

Daha önce Meclis'te kurulan komisyonlar marifetiyle iktidar ve muhalefet değişikliği birlikte yapmaya çalışmış ancak sonuç alınamamıştı. Bunun üzerine AK Parti bu kez doğrudan kendi teklifini sunmaya hazırlanıyordu. 

Ancak özellikle CHP'nin itirazıyla karşılaşıldı.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, TBMM İç Tüzüğü değişikliği konusunda 14 Temmuz Perşembe günü, siyasi partilerin grup başkanvekilerinin bir araya geleceklerini belirterek, '15-20 gün içinde İç Tüzük'te uzlaşma arayacağız' dedi.

Geçtiğimiz pazartesi Meclis'te basın toplantısı düzenleyen Özel iç tüzüğün uzlaşılarak değiştirilmesi çağrısını yapmıştı.

Özel, 'Gelecek döneme yönelik yol temizliği olarak gördükleri, dayatma ile tekme tokat ile sayısal çoğunlukla bir içtüzük değişikliği yapacaklar, sonra tatile gidecekler. 1,5 aylık serinleme süresi, itirazların yatışması ve 'Bizim İçtüzük ile yol yürüyelim...' AKP'ye cevabımız, yok öyle yağma.' ifadelerini kullanmıştı.

AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş'ın iç tüzük değişikliği için bugün (salı) harekete geçeceklerini ve muhalefet ile temas kurulacağını açıklamasından kısa süre sonra Başbakan Binali Yıldırım da partisinin grup toplantısında benzer bir açıklama yaptı:

'İçtüzükle ilgili bir şey yapmanın zamanı geldi de geçti. Maalesef bu konuda kötü alışkanlıklar, içtüzüğün getirdiği imkânları amacı dışında kullanma, aldı başını gidiyor. AK Parti grubu olarak bu hafta diğer gruplarına da içtüzük konusunda bir kez daha birlikte hareket etme ve içtüzüğün daha etkin hale getirilerek Meclis'in daha verimli ve hızlı çalışmasını sağlayacak, bir yeni içtüzüğün yapılması konusunda diğer partilerin katılımını ve desteğini bekliyoruz. Ümit ederiz ki, ortak bir zeminde konuşulur, bir mutabakat oluşur. Hiç mutabakat olmayacak ülkeler ile bile mutabakat yapıyoruz da, kendi ülkemizde vatandaşa hizmetten başka amacı olmayan partilerle niye mutabakat yapmayalım. Dostluk elimizi muhalefete de uzatıyoruz.'

Al Jazeera'nin AKP kaynaklarından edindiği bilgiye göre, AKP özellikle yasa tasarının görüşmelerine geç başlanmasından, muhalefetin bu amaçla 'grup önerisi sunma' yöntemine başvurmasından rahatsız. AKP, muhalefetin kimi zaman Genel Kurul'un çalışması konusunda varılan mutabakatlara rağmen engelleme amacıyla bu yolu kullandığı görüşünde.

Parti grupları önerilerini sunduğunda tüm partiler bu önerinin lehinde ve aleyhinde konuşuyor. Bir partinin önerisine ilişkin görüşme kimi zaman 1 saati aşkın sürebiliyor. Ancak sonuçta öneri muhalefetten geldiği için iktidar partisinin oyları ile reddediliyor. AK Parti, 3 muhalefet partisi birden kendi önerilerini sunduğunda, tartışma ve benzeri nedenlerle her çalışma gününde yaklaşık 3 saat kaybedildiği görüşünde. Bunun yerine iç tüzükte yapılacak değişiklik ile grup önerileri hakkında sadece öneriyi veren parti sözcüsünün 5 dakika konuşması ardından oylama yapılması planlanıyor.

Zamandan kazanmak amacıyla planlanan değişikliklerden biri de araştırma önergeleri hakkında. Meclis'te bir konu ile ilgili araştırma komisyonu kurulması için çok sayıda teklif veriliyor. Bunların Meclis gündeminde yerini alabilmesi için ise Genel Kurul'da okunması ve tartışılması gerekiyor. 

AKP'li yetkililer, son yıllarda araştırma komisyonu kurulması için verilen önerge sayısının katlanarak arttığı ve son olarak 5 bine yükseldiğini söyledi. Muhalefetin iç tüzükten gelen bir hakkı, Meclis'te bir engelleme yöntemi olarak kullanmaya başladığını düşünen AK Parti araştırma önergelerinin Genel Kurul'da okunması yerine doğrudan elektronik ortamda gündeme alınmasının zaman kazandıracağı görüşünde.

Muhalefet partileri de aslında içtüzükten memnun değil. Yazılı olan ile uygulamanın çeliştiği belirtiliyor. Bundan önce içtüzük değişikliği için kurulan komisyonlarda muhalefetin de rahatsızlıkları olduğu için bu nedenle yol alınmıştı. Ancak muhalefetin Genel Kurul çalışmalarının televizyondan sürekli yayınlanmasını istemesi gibi bir kaç konu nedeniyle sonuç alınamamıştı.

Muhalefet bugün de aynı talebini tekrarlıyor. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, 24 saat yayın talebini tekrarladı:

'Televizyon yayını için masadan kalktılar. Söylüyoruz, 7/24 açık bir televizyon, 24 saat yayın yapacak bir TRT yayını... Kim ne yapıyor gece 2’lerde bir görsünler. Vatandaşın görmesinden korkuyorlar. Açalım vatandaş görsün, oturalım uzlaşalım.'

Yakın geçmişte siyasi partiler iki kez komisyon kurarak, mutabakat arayarak İç Tüzüğü değiştirmeye çalıştılar.

Bunlardan biri 2008 – 2009 yılları arasında yapılan denemeydi. AKP, CHP, MHP, DTP Grup Başkan'larının mutabakatları ile 16 Ekim 2008 de İç Tüzük Uzlaşma Komisyonu kuruldu. Dönemin Meclis Başkanı Köksal Toptan’ın başkanlığında ilk toplantısını 15 Ekim 2008’de yapan komisyon 4 ay süren bir çalışma sonunda hazırladığı İçtüzük Taslağını 18 Şubat’ta kamuoyu ile paylaştı.

Meclis Başkanlığını Cemil Çiçek’in üstlendiği 2012 yılında İç Tüzüğü değiştirmek için bir kez daha harekete geçildi. Çiçek, siyasi parti grup başkanlıklarına 5 Aralık 2012 tarihinde yazılı davet gönderdi. Bu kez her partiden iki milletvekilinin katılımıyla bir Uzlaşma Komisyonu kuruldu.

Komisyon, 19 Aralık 2012 tarihinde ilk toplantısını yaptı. 3 Temmuz 2013 tarihine kadar 36 toplantı gerçekleştirdi.

Komisyon, İç Tüzüğün 86 maddesini aynen, 65 maddesini değiştirerek kabul etti. 10 maddesini kaldırdı, 1 yeni madde yazdı. Ancak 20 -22 madde üzerinde mutabakat sağlayamadı. Bunlar, kıyafet, ant içme, yasama ve denetim sürecinin hızlandırılması ve etkinleştirilmesiyle ilgili bazı maddelerdi.

3 Temmuz 2013 tarihinde yapılan son toplantıda, partilerin her maddesinde uzlaşarak birlikte sunacakları bir içtüzük taslağı hazırlanamadığı ortaya çıktı. Hazırlanan metin yine Meclis Başkanı’na sunuldu. Cemil Çiçek de ortaya çıkan metni siyasi parti genel başkanlarına bilgi ve değerlendirme amacıyla gönderdi.

Sonuç almak umuduyla bir kez de gayri resmî olarak partilerin grup başkanvekilleri bir araya geldiler. Burada uzlaşma sağlanan madde sayısı arttı ve sadece birkaç madde anlaşılamayanlar olarak kaldı. Ancak yine de sonuç alınamadı.

Didem Özel Tümer, Al Jazeera Türk