Hangisini Tercih Edelim? Agave mi, Bal mı?
Tatlandırıcıların en önemli özellikleri, tatlandırma gücü, kalori değeri ve glisemik indeks değerleridir. Tatlandırıcıların tatlandırma gücü yüksek, kalori ve glisemik indeksi düşük olmalıdır. Tatlandırma gücü genellikle sakkarozun tatlandırma gücüne oranla ifade edilmektedir. Ayrıca, renksiz ve kokusuz olması, ağızda kalıcı ve acımsı tat bırakmaması, ısıya dayanıklı, asidik ve bazik çözeltilerde kararlı olması da olumlu özellikleridir.
Doğal tatlandırıcılardan biri olan bal, arıların tatlı özsudan ürettiği doğal bir madde veya çiçek nektarı olarak bilinir.
Su, şekerler, serbest amino asitler de dahil olmak üzere yaklaşık 180 çeşit farklı bileşik (Asitler, proteinler, enzimler, temel mineraller, vitaminler ve çeşitli fitokimyasallar) içerir. Bal yaklaşık 35.6–41.8 g fruktoz, 25.4–28.1 g glikoz içerir. Farklı balların bileşimi, tadı ve rengi çiçek kaynağının türüne bağlıdır. Balın, yaraların iyileşmesi, doku yenilenmesini teşvik etmek ve gastrointestinal rahatsızlığı hafifletmek, diş eti iltihabı ve diğer çeşitli patolojiler üzerinde tedavi edici etkileri vardır. Bu tedavi edici etki flavonoidler gibi fenolik bileşikler de dahil olmak üzere çeşitli antioksidan moleküllerin varlığından kaynaklanır. Çeşitli çalışmalar balın antimikrobiyal, antiviral, antifungal, antikanser ve antidiyabetik aktivitesi olduğunu kanıtlamıştır. Ayrıca kardiyovasküler, sinir sistemi, solunum sistem ve gastrointestinal sistemler üzerinde de olumlu etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Klinik çalışmalar bal tüketiminin diğer tatlandırıcılardan farklı olarak kan basıncını azalttığını ortaya koymuştur.
Agave şurupları,düşük glisemik indeksleri nedeniyle sıklıkla glikoza alternatif olarak tanıtılan doğal tatlandırıcılardır.
Agave bitkisinden elde edilir, endemiktir. Meksika menşe merkezi olarak kabul edilir. Meksika yönetmeliğine göre, agave şurupları yalnızca Agave bitkilerinden elde edilen şekerlerle üretilmektedir. Sulu ekstraktlardaki küçük parçacıklar, santrifüjleme veya filtreleme yoluyla uzaklaştırılabilir. Agavlar (saponinler, inülin, fruktanlar, steroidal glikozitler, diyet lifi, amino asitler, fenolik bileşikler ve nitrojen (N), fosfor (P), potasyum (K) ve kalsiyum (Ca), demir (Fe), magnezyum (Mg)) gibi harika nutrasötik bileşenler içerir. Düşük glisemik indeksi nedeniyle tercih edilir. Az miktarda doğal bileşiğe sahip olmasına rağmen olası besleyici, prebiyotik ve biyoaktif özelliklere sahip olan agave şurubu, potansiyel olarak ciddi olumsuz etkileri olan yüksek konsantrasyonda (%70-90) fruktoz içerir. Toplam şekerin yaklaşık %88'ini fruktoz temsil etse de glikoz, sakkaroz, mannitol de içerebilir. Yüksek fruktoz içeriği ile yüksek fruktozlu mısır şurubuna benzetilir ancak yüksek fruktozlu mısır şurubundan daha çeşitli mikro besinler içerir. Agav fruktanları vücudumuzda Lactobacillus ve Bifidobacterium bağırsak bakterileri tarafından tüketilir, onların büyümesini teşvik eder ve konağın çeşitli biyolojik aktivitelerini iyileştirir. Bu fruktanlarının düzenli tüketimi obezitenin ve kilo problemlerinin kontrolünü destekler, mineral emilimine yardımcı olur, beyni korur, oksidatif stresi azaltır, gastrointestinal hastalıkları önler ve metabolik süreçleri modüle eder. Öte yandan fruktanlar şişkinlik, dışkı artışı gibi yan etkilere neden olabilir. Böbreklerde, tendonlarda, kalp dokusunda ve gastrointestinal sistemde birikip karaciğer hasarına ve iltihaplanmaya neden olabilir, bağırsak mikrobiyotasının bileşimini değiştirebilirler.
Sonuç olarak agave tüketilmeden önce birden fazla işlem gerektirdiği için besin değeri bala göre daha azdır. Agave düşük glisemik indeksli olmasına rağmen içeriğindeki yüksek fruktoz, potansiyel faydaları ortadan kaldırmış olur. Bu yüzden tüketiminde aşırıya kaçmamak gerekir. Balın daha az işlenmiş olması, fruktoz içeriğinin daha az olması ve sağlıksal faydaları ile bal tüketimi agaveden bir adım öndedir.
KAYNAKÇA:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0924224421003964
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/760332
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0023643822003693
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212429223004042
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6225430/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0308814621014734
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio