Gıda Enflasyonu Türkiye'nin Yeni Krizi Olmaya Aday mı?
Enflasyon özellikle Türkiye'de 2021 sonunda hızlanırken, tüm dünyada da bir yükseliş trendindeydi. Ancak yıllardır tarım ve hayvancılık politikaları eleştirilen ülkemizde, dünyada düşüş trendine giren gıda enflasyonunda yükseliş sürüyor. Bu da ekonominin ana gündem olduğu seçim ortamında soğanla başlayan gıda tartışmalarının alevlenmesine neden oluyor.
Tarım ve hayvancılıkta üreticilerin sıkıntıları sürerken, vatandaş pazarlarda 30 TL soğan, 100 TL biber fiyatlarıyla karşılaşıyor.
Alım gücünü düşüren bu fiyat artışlarıyla gıda enflasyonu sorun olmaya devam ediyor.
Sözcü'den Sayime Başçı'nın aktardığına göre, halde bile 5-10 liraya sebze meyve bulmak hayal oluyor.
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, 10 liranın altında kalan fiyatların çiftçiyi zarara soktuğunu, soğan ve patateste tehlikeli sürece girildiğini belirtti.
15 gün için hasatta artış beklenen soğanın geçen yıl kilosu en yüksek 5 lira olurken, 1 yılda yüzde 440 oranında artarak 27 TL oldu.
Hasatta ya da deprem bölgesindeki üretimlerde sıkıntı olmazken, bolluğun da ucuzluk anlamına gelmediğini aktardı.
2022'de marketlerde 1-2 liraya kadar düşen soğanda çiftçi yükselen fiyatlara rağmen zarar ediyor. Depolarda patates stoklarının da erdiğini belirten Tavşan, yeni mahsulün de 2 haftadan önce gelmeyeceğini belirtti.
TÜİK, TÜFE verilerinde gıda enflasyonu yüzde 68'e yakın açıklanırken, The Economist'in gıda güvenliği endeksinde Türkiye'de gıda alım gücü 2012-2022 yılları arasında 16 puan geriledi.
BBC Türkçe'den Merve Kara Kaşka'nın aktardığına göre, küresel gıda fiyatları dünya genelinde düşme eğiliminde olurken, Türkiye'de gıda fiyatları artmaya devam ediyor.
Boğaziçi Üniversitesi tarım ekonomisi uzmanı Prof. Gökhan Özertan, gıda enflasyonunun Türkiye'de 15 yıldır sorun olduğunu ve çözümünün de zor olduğunu belirtti.
Sorunun yapısal olması çözülmesini zorlaştırırken, gıda fiyatlarında kalıcı düşüş için kökten değişiklikler gerekiyor.
TÜİK verilerinde tarım üreticileri fiyatları bir yılda yüzde 107'ye yakın arttı.
Türkiye'de gıda enflasyonun 2003-2020 döneminde kronikleşmesini Cambridge Üniversitesi ile ortak inceleyen Özertan, kur ataklarındaki belirsizlikler, mazot ve gübre giderleri ile maliyetlerin artmasının gıda enflasyonu tetiklediğini belirtiyor.
Kadir Has Üniversitesi'nden Doç. Dr. Hasan Tekgüç de araştırmada yer alan bir ekonomist olarak, tarımda kurdaki oynaklıklara dikkat çekerken, belirsizlik ortamında çiftçilerin 5 yıllık yatırım yapmalarının gerçekçi olmadığını belirtiyor.
Millet İttifakı 13. Cumhurbaşkanı Adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, "soğan" paylaşımı gündeme yerleşmişti.
Kılıçdaroğlu'ndan Soğan Videosu: "Allah Bin Belasını Versin"
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan da Kılıçdaroğlu'na yanıt vermiş ve gündeme yerleşmişti.
Tutuklu bulunan eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş da Twitter hesabından Erdoğan'a yanıt vermişti.
Selahattin Demirtaş'tan TOGG Sticker'lı Paylaşım
Türkiye, gıda enflasyonunda Dünya Bankası'na göre 5. sırada gelirken, OECD ülkeleri arasında ilk sırada geliyor.
Soğan ve patateste tüketici ile üretici fiyatları arasındaki fark 2011 yılından itibaren artmaya başlıyor. Sebebin et fiyatlarındaki gibi üretim maliyetleri olmadığı belirtilirken, üretici fiyatlarının tüketici fiyatlarını takip etmesi ilgi çekiyor.
Türkiye'de tarımsal ürünlerde arz ile talep arasındaki farkın açılması da bir diğer etken oluyor.
Ancak buğday, mısır ve ayçiçeği gibi yağlı tohumlarda, sürdürülebilir olmasa da ithalat ile artışa çözüm bulunmaya çalışılıyor.
Türkiye'de 20-10-5 ve 3 yıllık enflasyonla gıda enflasyonu karşılaştırması yapıldığında gıda enflasyonu hep önden gidiyor.
Gıda enflasyonunda son 5 yılın aylık ve yıllık artışları da dikkat çekiyor.
Et fiyatlarında da Türkiye'nin alım gücünün düşük olduğu biliniyor.
Avrupa'da ülkelerine kıyasla Türkiye, asgari ücretle en az kırmızı et alabilen ülke olurken, resmi verilere göre kırmızı et fiyatı son bir ayda yüzde 20, yılbaşından bu yana da yüzde 60 oranında yükseliş gösteriyor.
Sözcü'den Deniz Bilici Göçmen'in aktardığına göre, Türkiye'de asgari ücretle daha az asgari ücret alınan ülkelere oranla dahi daha az et alınabiliyor.
Ekonomi yönetiminin düştüğünü ısrarla belirttiği Türkiye'de enflasyon yüzde 50,51 olurken, asgari ücret 397,47 euroya karşılık gelirken, (etin kilogram fiyatını ortalama 300 lira olarak alındığında) 27,87 kilogram et alınabiliyor.
2022 Şubat ayının son günlerinden bu yana Rusya işgali altında olan olan Ukrayna'da enflasyon yüzde 21,3 olurken, asgari ücret 166,23 euro ve 28,07 kilogram kırmızı et alınabiliyor.
Bir yandan da deprem bölgesinde, hasat sezonu sıkıntılarla başlıyor. sulama kanalı, depo ve teçhizatta hasarlar, buğday, mısır ve pamukta çiftçilerin mağduriyetine dikkat çekiyor.
Sözcü'nün görüştüğü Antakya Ziraat Odası Başkanı Mehmet Muzaffer Okay, hasatta sorunların büyük olacağını belirtirken, depolamada, yaşanan hasarların TMO devreye girmezse çiftçiye zarar yazacağını belirtiyor.
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez de çiftçilerin kamu bankalarına olan borçlarının yapılandırılmasının be desteklenmelerini gerektiğini açıklıyor ve bunlar için seçim sonrasında geç olacağını söylüyor.
Kuraklık tüm dünyadaki tarımı ve tarım ürünlerini etkilerken, dünyanın en büyük zeytinyağı üreticisi İspanya’da zeytin yağ fiyatları rekor seviyelere yükseldi.
İngiliz Financial Times'ın (FT) aktardığına göre, kuraklığın sürmesinin zeytin rekoltesinde düşüş yaratacağı ve fiyatlarda yükselişin süreceği belirtildi.
Dünyada zeytinyağı üretiminin yaklaşık yarısını karşılayan İspanya’da üretim, 1 yılda yaklaşık yüzde 50 düşerken, geçen yıl Haziran ayına göre fiyatlar yüzde 60 artarak 5,4 euro oldu.
Analistler fiyatların 20 yılın zirvesinde olduğunu belirtirken, Akdeniz'in genelinde de sorunun büyük olduğunu belirtiyor.
Yorum Yazın
Tarım ülkesi bir ülkenin gelebileceği en kötü noktalardan biri. pirinç, bulgur, yağ, patates bulamayan duble yolları yiyebilir. Bu alanda bu kadar enflasyon ... Devamını Gör