Etik Bir Sosyal Medya Etkileyicisi Nasıl Olunur?
SME’ler yani sosyal medya etkileyicileri geniş kitlelere ulaşarak takipçilerini etkileyen ve yönlendiren kişiler. Bir önceki yazıda devletin Sosyal Medya ile Geleneksel Medya’nın kurallarını eşitlemeye çalıştığına dair bir yorum yapmış ve bu amaçla iki medya arasında bir analoji kurulduğunu ve şartlar açısından bir simetri yaratılmaya çalışıldığını söylemiştim.
Peki, o halde etik ve yasaları gözeten bir SME olmak için neler yapmalıyız? Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz, SME’lerden şunları bekliyor:
Video paylaşım mecralarında yapılan reklamlar (Madde 7)
Reklamların Belirtilmesi: YouTube ve Instagram TV gibi platformlarda, videolarda ve canlı yayınlarda reklam içerikleri belirtilmelidir.
Açıklama Zorunluluğu: Reklamlar için yazılı ve sözlü olarak şu ifadelerden biri kullanılmalıdır:
• “Bu video [reklam veren] reklamlarını içermektedir.”
• “Bu video, [reklam veren] ile ücretli iş birliğini içermektedir.”
• “[Reklam veren]’in destekleri ile.”
• “Bu ürünleri [reklam verenden] hediye olarak aldım.”
• “Ürünleri bana gönderdiği için [reklam verene] teşekkürler.”
Fotoğraf ve mesaj paylaşım mecralarında yapılan reklamlar (Madde 8)
Reklamların Belirtilmesi: Instagram, Facebook, Twitter gibi platformlarda fotoğraf veya mesajlarla yapılan reklamlarda belirtilmelidir.
Etiket Kullanımı: Aşağıdaki etiketlerden biri kullanılmalıdır:
• #Reklam
• #Reklam/Tanıtım
• #Sponsor
• #İşbirliği
• #Ortaklık
• “@[Reklam veren] ile işbirliği”
• “@[Reklam veren] tarafından sağlandı.”
• “@[Reklam veren] tarafından hediye olarak alındı.”
Podcast mecrasında yapılan reklamlar (Madde 9)
Reklamların Belirtilmesi: Podcast yayınlarının başında, ortasında ve sonunda reklam içerikleri belirtilmelidir.
Açıklama Zorunluluğu: Aşağıdaki açıklamalardan biri kullanılmalıdır:
• “Bu podcast, [reklam veren] hakkında reklam içerir.”
• “Bu podcast, [reklam veren] ile ücretli bir iş birliğinden oluşmaktadır.”
• “[Reklam veren]’in destekleri ile.”
• “Ürünleri (podcastimde bahsettiğim) [reklam verenden] hediye olarak aldım.”
Kısa süreli içeriklerde yapılan reklamlar (madde 10)
Reklamların Belirtilmesi: Snapchat ve Instagram hikâyeleri gibi kısa süreli içeriklerde belirtilmelidir.
Etiket Kullanımı: Aşağıdaki etiketlerden biri kullanılmalıdır:
• #Reklam
• #Reklam/Tanıtım
• #Sponsor
• #İşbirliği
• #Ortaklık
• “@[Reklam veren] ile işbirliği”
• “@[Reklam veren] tarafından sağlandı.”
• “@[Reklam veren] tarafından hediye olarak alındı.”
Yeniden hizalanmak
Aslında bakarsanız bütün bunlar yani her iki yazıda da bahsi geçen konuların hepsi dürüstlük, güven, adalet, eşitlik, sorumluluk, ahlak vb. kavramları öne çıkaran konular. Bu sebeple de hiçbirinde korkulacak bir şey olmadığını düşünebiliriz. Bizler kendi kendimize bu evrensel değerleri gözetemiyor, var edemiyor ya da işletemiyorsak, büyük otoritenin bize bunu zorla yaptırması kaçınılmaz. Nitekim hayat da böyledir, öyle değil mi?
Belki de burada açıklığa kavuşturulması gereken sorular şunlar olabilir:
1. Kimler SME olarak kabul edilecek, kimler edilmeyecek? Sıradan faniler de okudukları kitapları, kullandıkları bir ürünü ya da gittikleri bir restoranı paylaşamayacak mı?
2. SME olmayan kişilerin, satışına aracılık ettikleri ürünü kişisel hesaplarında tanıtmaları da bu kapsama girecek mi?
3. Bir SME artık attığı her adıma dikkat etmek zorunda mı olacak?
4. Örtülü reklam kavramı neleri kapsıyor ve kapsamıyor?
5. İnsan iradesi, “tüketici” tanımı içine alındığında aslında ona bir kısıtlama, erişim engeli mi getirilmiş olunuyor?
6. SME için kişisel deneyimlerini ve bağımsız incelemelerini paylaşmanın önü kapandı mı?
7. SME’nin bir ürün ya da hizmet için yaptığı negatif yorumlar da incelemeye tabi mi?
Kabul etmeliyiz ki devlet hak ve sorumluluklar konusunda aynı şekilde şeffaf olmalı. Belirsizlikler üzerine konulan kurallar, içinde açıkların olduğu yasaklar ve cezalar insanları gafil avlamak olacaktır. SME ya da sıradan fani, vatandaşından beklediği sorumluluğu devlet de vatandaşlarına karşı duymalı ve yoruma açık yasaklar yerine net, berrak ve ayırt edilebilir tanımlar üzerinden ilerlemeli.
Bakalım gelecek günler, başka nelere gebe…*
Serinin bir sonraki yazısında Av. Derya Güler ile bir röportaj yaptım. Muğlak kalan birçok konuyu kendisine sordum. Röportajı “Kim Influencer Kim Değil?” başlıklı bir sonraki yazıda okuyabilirsiniz.
*Bu yazıyı yazdığımda Instagram erişime kapanmamıştı, meğer gelecek günler erişim yasağına gebeymiş!
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio