Doğaya Aslında Zarar mı Veriyoruz? Büyük Çaplı Fidan Dikme Kampanyalarının Hiç Bilmediğiniz Yüzü
Dünya çapında yıllardır büyük ilgiyle karşılanan fidan dikme kampanyaları devam ederken ülkemizde de 2019 yılında 'Geleceğe Nefes' başlığı altında yükselmiş, hatta kampanya dahilinde Çorum'da fidan dikme konusunda Guinness Rekoru kırılmıştı. Ancak araştırmacıların aklında fidan dikme kampanyaları ne kadar güvenilir, doğayı aslında tahrip mi ediyor, uzun vadede nasıl yapılması gerekiyor gibi soru işaretleri bulunuyor. Bu konuda The Guardian ve Vox'un işbirliğiyle yapılan kapsamlı yeni bir çalışmayı sizler için derledik...👇
Hatırlarsanız 11 Kasım 2019 tarihinde 'Geleceğe Nefes' kampanyası altında ülkemizin 81 şehrinde eş zamanlı olarak 11 milyon fidan dikilmişti.
Etkinliğin başkent Ankara'daki ayağında ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli bulunuyordu.
Saatler 11:11'i gösterdiğinde başlayan etkinliğin bir süre sonra hedeflenen 11 milyon fidanı aşarak 14 milyon gibi önemli bir sayıya ulaştığı açıklanmıştı.
Hatta Çorum'da dikilen 303 bin 150 adet fidan, aynı bölgede bir saat içerisinde yapılan en büyük fidan dikme etkinliği olarak Guinness Rekorlar Kitabı'na girmişti.
Ancak etkinlikten yaklaşık 3 ay sonra Tarım Orman-İş Sendikası, yapılan incelemelerin ardından dikilen fidanların %90'ının yanlış zamanlama ve yetersiz yağmur dolayısıyla kuruduğunu öne sürmüştü.
Tarım ve Orman Bakanlığı ise fidanların %95'inin tuttuğunu ve sendikanın ‘kamuoyunu yanıltıcı içerikte bilgiler paylaştığını’ ifade etmişti. 👇
Fakat insanların kafasında ağaçlandırma kampanyalarıyla ilgili oluşan soru işaretleri hala tam olarak ışık bulmuş değil...
Biz de sizler için fidan dikme kampanyaları hakkında Vox ve The Guardian'ın geçtiğimiz günlerde yayınladığı kapsamlı çalışmanın ana başlıklarını derledik;
Öncelikle belirtmekte fayda var ki ağaçlandırma projeleri; küresel çapta onlarca farklı ülkede, bazen özel şirketler ve siyasetçiler tarafından yürütülmüş ve her daim halkların ilgisini çekmiştir.
Hatta dünyamızın boğuştuğu iklim sorunlarıyla da paralel olarak geçtiğimiz 30 senede ağaçlandırma kampanyalarının sayısı hem üç katına çıkmış, hem de dikilen fidan sayısı bir hayli yükselmiştir.
Dünya Ekonomik Forumu'nun (WEF) 2020 yılında başlattığı '1 trilyon fidan dikme' kampanyası da geniş çaplı organizasyonların en büyük örneklerinden.
Fidan dikmenin tam olarak neden ve ne zaman dünya çapında bir furya haline geldiği ise aslında belli değil. Dünyadaki 350 milyon hektar ormansız alanı yeşertmek amacıyla 2011 yılında başlayan Bonn Challenge'ın önemli bir adım olduğu düşünülüyor.
Ayrıca Science dergisinin 'fidan dikmek iklim krizinin en büyük mücadele aracıdır' diyerek dünyada 900 milyon hektardan fazla alanın ağaçlandırılabileceğini öne sürdüğü 2019 tarihli çalışması, o dönem 600'den fazla medya kuruluşunda yer alarak oldukça gündeme gelmişti.
Hem iklim krizine hem de azalan doğal çeşitliliğe bir çare olarak öne sürülen bu fidan kampanyaları, halklara cazip göründüğünden dolayı zamanla devletlerin veya şirketlerin kullandığı önemli bir proje haline gelmiştir.
Ancak ortada önemli bir sorun var... Bu etkinlikler çoğu zaman işe yaramıyor, hatta bazen ormanları daha çok tahrip ediyor!
Dünyanın en ünlü bilim dergilerinden olan Nature'ın geçtiğimiz haftalarda yayınladığı bir araştırma, son 50 yıldır oldukça büyük ağaçlandırma projelerinin yapıldığı Hindistan'da yaşanan ilginç sonuçları gün yüzüne çıkarmış.
Minnesota Üniversitesi çevre araştırmacısı Forrest Fleischman'ın önderliğinde yapılan kapsamlı çalışmanın sonuçlarına göre Hindistan'da fidan dikiminin ne iklimi ne de yerel halkın geçim kaynaklarını desteklediğine dair hiçbir kanıt yok!
Himalayalar'ın Kangra bölgesinde yaşayan halkla yapılan yüzlerce görüşme sonucunda, fidan dikimi yüzünden halkın yakacak odun ve hayvan yemi için tercih ettiği ağaç türlerinin de zamanla değiştiğini görülmüş!
Bu konuda bir diğer örnek ise Meksika'da görüldü. Bloomberg News'un bu sene yaptığı bir haber, Meksika hükumetinin 2018'de başlattığı 3.4 milyar dolarlık ağaç dikme kampanyasının aslında tahribata ve 73 bin hektarlık ormanlık alan kaybına neden olduğunu gösterdi.
Peki fidan kampanyalarında yapılması gereken nedir?
Fleischman, büyük çaplı fidan dikme kampanyalarının yüksek ölçüde başarısız olduğunu öne sürüyor.
Bu konuda önerisi ise bir anda yüksek sayıda fidan dikmek yerine uzun vadede ağaçları büyütüp yetiştirmeye, ekosistemleri koruyup restore etmeye ve bu bölgelerde yaşayan yerel halkı güçlendirmeye odaklanmak.
Fidanları dikmekten öte, gelecek yıllarda fidanların büyümesini takip etmeye önem verilmesi gerekiyor. Mesela en hızlı büyüyen ağaçların olgunlaşması bile 3 sene sürerken, diğerleri ortalama 8 sene sürüyor.
Diğer bir sorun ise kırsal bölgelerde yaşayan insanların ihtiyaçlarının hesaba katılmaması!
Ormansızlaşmayı tetikleyen en önemli faktörlerden biri, yerel halkın ekonomik durumlar nedeniyle yakacak odun toplamak ve hayvanları için toprak oymak için ağaçları kesmesi. Fleischman öncelikle kırsal kesimde yaşayan halkı desteklemek gerektiğini öne sürüyor.
Fidan kampanyalarının her zaman başarısızlıkla sonuçlanmadığının da altını çizelim. Eğer restorasyon süreci doğru yönetilirse hem ormanlık alanlarda yaşayan canlıların çeşitliliği ve yerel halkın gıda ihtiyacı karşılanır, hem de asıl amaç olan karbonmonoksit emilimi sağlanmış olur.
Özetlemek gerekirse; gezegenimiz ve insan nüfusu için can değerinde olan ormanlarımızı sadece manşet değeri taşıyan bir günlük fidan kampanyalarıyla değil, ekosisteme zarar vermeden, kırsal nüfusun ihtiyaçlarını karşılayarak, düzenli şekilde takip ederek korumamız gerekiyor...
Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Haydi yorumlara!
Bu içerikler de ilginizi çekebilir;
Yorum Yazın
gecen hafta yeni agaclandirilmis bir alandan gectim. fidanlarin yarisi simdiden kurumustu, kalanininda hali iyi degildi. olay suki ormanin iklimini yaratan g... Devamını Gör