Çocuğunu Yakından Tanımak İsteyen Ebeveynler Buraya: Bu Zekâ Türlerini Öğrenince Evinizin Pedagogu Olacaksınız
Çoklu zekâ kuramı yani her insanın zekâ seviyesinin aynı kavrama göre ölçülemeyeceği düşüncesi, Amerikalı psikolog Howard Earl Gardner tarafından ortaya atıldı. Gardner’ın kuramına göre insanların zekâları, sahip oldukları yeteneklere veya yatkın oldukları alanlara göre sekize ayrılıyor. Eskiden bu sayı sözel ve sayısal ya da mantıksal ve duygusal zekâ olmak üzere ikiydi. Artık daha geniş bir spektrum çerçevesinde incelenen zekâ türleri sayesinde kişi, ilgi duyduğu veya yatkın olduğu alana göre daha kolay sınıflandırılabiliyor. Sizler için hazırladığımız zekâ çeşitleri listesine göz atarak çocuğunuzun düşünce şekli hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
1. Mantıksal/matematiksel zekâ
Diğer zekâ çeşitlerine sahip olan kişilere göre denklem ve hipotezlerle daha çok içli dışlı olabilen bu çocuklar, neden-sonuç ilişkisi kurmakta epey başarılı olur. Okuldaki favori dersleri denklem odaklı matematik veya fizik gibi dersler olabilir. Matematiksel zekâya sahip çocuklar; mantığa, soyut ve eleştirel düşünmeye daha yatkın olur. Bu çocukların çarpma işlemi gibi matematiksel işlemleri yaşıtlarından daha kolay öğrenmesi şaşırtıcı olmaz.
2. Görsel/uzamsal zekâ
Görsel/uzamsal zekâya sahip çocuklar, hayatı görsel şekilde deneyimler ve düşünce biçimini de bu yönde geliştirir. Bu çocukların yapboz parçaları ile oynayarak veya kendi karikatürlerini oluşturarak zamanlarını geçirdiğini görmek mümkün. Düşüncelerini görselleştirme konusunda başarılı olan çocuklar, gelecekte karşımıza ressam, mimar veya denizci olarak çıkabilir.
3. Sözel zekâ
Sözel zekâ; kelimeler, cümleler, yazma veya konuşmaya ilgi duyan kişilerin sahip olduğu zekâ çeşidine denir. Bu sınıfa dahil olan çocuklar, yeni kelimeler hatta yeni diller öğrenmek konusunda pek sıkıntı yaşamaz. Hikâye, kitap ve fıkralar ile vakitlerini geçirmeyi yeğler. Okulda dersleri dinlemeye, not tutmaya ve öğrendiklerini tartışmaya meyilli olan çocukların yeteneğini desteklemek için onları günlük yazmaya veya araştırma yapmaya motive edebilirsiniz.
4. Müziksel/ritimsel zekâ
Müziksel zekâya sahip kişiler, farklı sesleri ve müzikal temaları ayırt etme konusunda diğer insanlardan daha başarılı olur. Eğer etrafınızda böyle bir çocuk varsa müziksel yani ritimsel zekâ türüne sahip bir birey olabilir. Bu zekâ türüne sahip çocuklar, ritim tutma konusunda sıkıntı çekmez ve iyi bir müzik kulağına sahip olur. Müziksel zekâya sahip çocukları ritim tutmaya teşvik edecek oyunlar oynamaya, dinledikleri müzikleri mırıldanmaya veya bir enstrüman çalmaya yönlendirmek, yeteneklerini ortaya çıkarmak için etkili olabilir.
5. Kinestetik zekâ
Çocuğunuz sokak oyunlarında oldukça aktif biri mi? Spor aktivitelerine katılmaya ilgisi varsa ve yaşıtlarına göre daha iyi el ve göz koordinasyonuna sahip ise kinestetik zekâ sınıfına ait olması muhtemel. Geleceğin dansçı, sporcu ve hatta cerrahlarından biri olabilecek bu çocuklar, kinestetik zekâlarını heykel gibi sanatsal aktivitelerle de dışa vurabilir.
6. İçsel zekâ
Kendi duygu ve düşüncelerine hâkim, istekleri ve ihtiyaçları hakkında bilgi sahibi olan kişiler, içsel zekâ sınıfını oluşturur. Bu tür zekâ türüne sahip olan çocukların, öz yansıtma yapabileceği aktivitelere yönlendirilmesi tavsiye edilir. Duygu ve düşüncelerini kâğıda dökmek, senaryo yazmak ve farklı sanatsal aktiviteler denemek, çocuğun içsel birikimini dışa vurmasına yardımcı olabilir.
7. Sosyal zekâ
Çocuğunuz kendi içsel duyguları yerine içinde bulunduğu ortamın duygu ve düşüncelerine hâkim, kimin neye ihtiyacı olduğunu kolayca anlayabilen birisi ise sosyal zekâsının yüksek olması oldukça muhtemel. Sosyal zekâya sahip olan çocukların empati duygusu oldukça gelişmiş olur. Özellikle psikologlar, terapistler, ticaretle uğraşan insanlar ve politikacılar bu zekâ sınıfına ait kişiler olarak karşımıza çıkar. Siz de sosyal zekâya sahip çocuğunuzu grup aktivitelerine bolca teşvik ederek gelişimine katkıda bulunabilirsiniz.
8. Doğacı zekâ
Doğacı zekâ tipine sahip olan çocuklar, insanlarla vakit geçirmek yerine toprak veya hayvanlar ile uğraşmayı yeğler. Çocukların erken yaşta bitkiler ve hayvanlarla tanıştırılması bu yeteneğini destekleyebilir. Doğacı zekâya sahip çocuklar, doğru yönlendirme ile geleceğin botanikçi, tarımcı ve veterinerlerini oluşturabilir.
Bonus: Varoluşsal/ruhsal zekâ
Gardner, çoklu zekâ kuramında ruhsal zekânın varlığını kabul etmese de böyle bir zekâ türünün yararlı olabileceğini belirtiyor. Ayrıca Gardner dışındaki birçok kuramcının da ruhsal/varoluşsal zekâyı alt tür olarak kabul ettiği biliniyor. Kuramcılara göre bu zekâ sınıfı, duyusal verilerin ötesinde sorular sormaya ve olguların üzerine düşünmeye meyilli kişilerden oluşuyor. Günümüzdeki birçok fizikçi, matematikçi ve evren bilimcinin de bu zekâ türüne sahip kişiler olduğu düşünülüyor.
Yorum Yazın
Matematiksel, Görsel, Müziksel, İçsel, Doğacı ve Varoluşsal zekaya sahibim :)