Burası Milletin Meclisi: Anayasa Görüşmelerinde Kaos ve Şiddet

Türkiye'nin en önemli gündemini oluşturan ve kaderini belirleyecek oylama ne yazık ki kavga ve gürültünün gölgesinde gerçekleşti. Cumhurbaşkanlığı sistemini öngören anayasa değişiklik teklifinin görüşmelerinde Meclis Genel Kurul'u kaos, sözlü ve fiili şiddete sahne oldu. Tartışmalar ilk olarak tutanak krizi ile başladı. 18 maddelik paketin seçilme yaşının 25’ten 18’e düşürülmesini öngören 3. maddesi oylanacakken, gizli oylama tartışması itiş, kakış ve arbedeye dönüştü. Dün gece kadına şiddet Meclis'teydi, bir kadın vekilin boğazı sıkıldı. Bir vekilin ise burnu kırıldı. Bazı milletvekillerinin yaralandığı belirtiliyor. Oylaması yapılan 3 maddenin ne olduğundan çok geceye bu gelişmeler damgasını vurdu. 

CHP'li milletvekillerin, 5. maddenin 'Meclis'in feshi' anlamına geldiğini belirterek kürsüyü çembere alması sonrası tansiyon iyice yükseldi. 

Teklifin 3. maddesi 341, 4. ve 5. maddeleri ise 343 'evet' oyu ile kabul edildi. 

Öte yandan MHP lideri Devlet Bahçeli'den önemli bir açıklama geldi. Bahçeli, Anayasa değişikliği teklifinin Meclis'ten geçmemesi durumunda seçime gidilmesi gerektiğini söyledi.

Meclis Genel Kurulu'nda yaşananlardan öne çıkanları derledik... 

Anayasa görüşmelerinin 3. günü 'tutanak' gerilimiyle başladı. Kâtip üye Ali Haydar Hakverdi'nin önceki gece yapılan oylama tutanağına 'gizli oylama yapılmadığı' gerekçesiyle imza atmaması ve şerh koymak istemesi nedeniyle tartışma yaşandı.

İkinci oylama sırasında CHP adına divan katipliği yapan ve AKP’li Başkanvekili’nin oy sayım tutanağını imzalatmadığı Ali Haydar Hakverdi, “Ahmet Aydın hile yaptı” dedi.

Konuşmaların ve önergelerin ardından 3. madde oylanacakken, gizli oylama tartışması arbedeye yol açtı ve bazı vekiller arasında yumruklaşma yaşandı.

Yaşanan kavga nedeniyle oturuma bir süre ara verildi. Daha önce kullanılan oylar imha edilerek oylama yeniden yapıldı.

CHP’li milletvekili Fatma Kaplan Hürriyet boynundaki kızarıklıkları göstererek AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş ve AK Parti İdare Amiri Ahmet Gündoğdu’yu kendisine fiziksel müdahalede bulunmak ve telefonunu zorla almaya çalışmakla suçladı.

Meclis kürsüsüne çıkan Elitaş ve Gündoğdu, CHP’li vekilin ısrarla videolarını çektiğini ve kendilerine tahrikte bulunduğunu ifade etti. Daha sonra Fatma Kaplan Hürriyet de kürsüye çıkarak Elitaş ve Gündoğdu'yu kınadı.

133 sandalyesi olan CHP'den iki milletvekili oylamaya katılmadı. HDP grubu bu maddede de oy kullanmadı. 

CHP’li milletvekillerinin ‘evet’ oyu vermediği düşünülürse, AK Parti-MHP ittifakından 7 ret oyu gelmiş görünüyor.  AKP'den bir milletvekili oylamaya yetişemediği için 314 kişi oylamaya katıldı. 

39 sandalyeli MHP grubu oylamaya 39 milletvekiliyle katıldı. Ancak MHP'de ‘hayır’ vereceğini açıklayan 5 isim düşüldüğünde 348'e ulaşılması gerekiyordu.

Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinin aynı anda ve beş yılda bir yapılmasını öngören 4. madde de 343 evet, 139 ret oyu ile kabul edildi.

Meclis kulisinde gazetecilerin anayasa teklifine ilişkin sorularını yanıtlayan Bahçeli, 'Teklifin Meclis'ten geçmemesi durumunda ne olacağı' ile ilgili soruya, 'Öyle bir durum yaşanırsa çok farklı bir sorun ortaya çıkar. Böyle bir durum olursa Meclis çalışamaz hale geldiği için çalışabileceği bir zemin aranır, millet iradesine gidilir' yanıtını verdi.

Sabah saatlerine kadar süren Genel Kurul çalışmalarında 5. madde ele alındı. Bu madde Meclis'in görev ve yetkileriyle ilgili. 

5. madde ile bakanlar ve Bakanlar Kurulu'nu denetleme yetkisi Meclis'in elinden alınıyor. Ayrıca Bakanlar Kurulu'na kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermesi, yasamanın görev ve yetkileri arasından çıkarılıyor.

 5. maddeyle ilgili oylamalarda CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel şöyle konuştu:

'Namusum ve şerefim üzerine size söylüyorum ki yanlış yapıyorsunuz. 12 Eylül 2010 referandumu burayı vuran F-16'yı, askerlerinizi şehit eden silahlara konulan mermiyi, tanklara konulan mazotu doldurmuştu. Bugün verdiğiniz yetkiler bu ülkenin sonunu getiriyor. Televizyon kapalıyken göz görmeden kendi kendinizi imha etmeye çalışıyorsunuz. Biz buna izin vermeyeceğiz. Biz halkın gözlerinin içine baka baka bu maddenin burada konuşulmasını temin etmek için gerekirse 24 saat çalışmak için ama halka bunu sınırsız olarak anlatmak için halkın kürsüsünün vazifesini yerine getirmek için halkın kürsüsünü sizden koruma altına alıyoruz. Halkın, milletin kürsüsüne sahip çıkıyoruz. Milletin kürsüsünü sizlerden koruyoruz.'

Ardından, CHP'li vekiller alkışlar eşliğinde kol kola yürüdü ve kürsüyü çembere aldı.

AKP  milletvekilleri ise kürsü ile Başkanlık Divanı arasına geçerek, CHP'lileri kürsüden uzaklaştırmaya çalıştı. 

Bu sırada iki partinin milletvekilleri arasında yumruklaşmaya varan kavga ve itiş kakış yaşandı, bazı milletvekillerinin yaralandığı görüldü. Kavgaya karışan bazı milletvekilleri yere düştü. 

Al Jazeera Türk AKP Genel Başkan Yardımcısı Fatih Şahin'in burnunun kırıldığını aktardı. Kavganın yatışmasının ardından oylamaya geçildi. 

Daha önceki tüm oylamalara katılan CHP, bu kez oylamaya katılmadı. 354 milletvekilinin katıldığı oylamada 343 kabul, 7 ret oyu kullanıldı, 3 boş, 1 geçersiz oy çıktı.

Yargı ile ilgili düzenlemeyi içeren birinci maddenin oylamasına, toplam 484 milletvekili katılmıştı. 347 milletvekili kabul oyu kullanırken, 132 milletvekili ret oyu kullanmıştı. 2 milletvekili çekimser kalırken 1 oy geçersiz sayılmıştı.

Teklifin birinci maddesi şöyle: 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9 uncu maddesine 'bağımsız' ibaresinden sonra gelmek üzere 've tarafsız' ibaresi eklenmiştir.

Teklifin ikinci maddesi de 343 oyla kabul edilmişti.

480 milletvekilinin katıldığı ikinci maddeye ilişkin oylamada 133 ret, 1 çekimser, 2 boş, 1 de geçersiz oy çıktı.

İkinci madde milletvekili sayısının 550'den 600'e çıkarılmasını öngörüyor.

Değişiklik teklifine karşı çıkan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdroğlu ve 6 CHP'linin ise oylamaya katılmadığı ortaya çıktı.

Değişiklik paketinde 18 madde bulunuyor. Yasa gereği, anayasa değişikliklerinin iki tur oylamayla yapılması gerekiyor.

Her madde görüşüldükten sonra, gizli oylama yapılıyor.

Genel Kurul'da yapılan birinci tur oylamalar, maddelerin ikinci tur oylamada 330'u geçip geçemeyeceğini göstermesi açısından önem taşıyor.

İlk tur oylamalar yapıldıktan sonra anayasa değişikliği görüşmelerinde birinci tur bitmiş olacak; ikinci ve son tur oylamalara geçilecek.

İkinci tur oylamada en az 330 oy alan maddeler kabul edilecek.

Ardından anayasa değişikliği paketi referanduma götürülecek.

Al Jazeera, AA ve BBC Türkçe