Burak Karabey Yazio: Pandemide Çocuklardaki Öğrenme Kayıpları

Yaklaşık 100 yıldır eğitimin yoğun olarak önce çıktığı, farklı modellerin ve kuramların kullanılması ile “zekâ testleri”ndeki zekâ puanlarımızın bile etkilendiği söylenebilir. James Flynn tarafından ortaya konan ve Flynn etkisi olarak bilinen etkiye göre 100 yıl içerisinde zekâ puanlarımızda ciddi artışlar söz konusu. Özellikle çocuklarımızın eğitimlerine erken yaşlarda başlanması, oluşturulan programların etkililiği çok önemli yere sahip. James Flynn’in çalışmasına göre bu durumun evrimsel olması zaman açısından mümkün değil, olsa olsa eğitimin gelişmesi ve uzun yıllar eğitim alınması ile mümkün olduğu söylenebilir. 

Pandemi döneminde okulları en çok kapatan ülkeler arasında yer aldığımızı biliyoruz. Bu zorunluluk farklı araçlarla çocuklara destek olma zorunluluğumuzu doğurdu ama erken çocukluk, okul öncesi ve ilkokul için uzaktan eğitimin işlevselliği ciddi bir tartışma boyutu. Öğrenme kaybını, en kaba haliyle, sürdürülen bir eğitimde verilen aradan kaynaklı gerileme olarak tanımlarım. Örneğin çocuğunuzu haziran ayında tatile çıkardınız eylül de okullar açıldığında aradaki eğitim boşluğundan ötürü bir öğrenme kaybı yaşamıştır. Yaz tatilindeki öğrenme kaybı genel olarak %10 olduğu çalışmalarda belirtilir.

Bu tür bir boşluğun çocuklarımızın uzun sürede geliştirmeye çalıştığımız becerilerinde boşluklar ve kayıplar yaşamalarına sebep olması da bekleniyor. Bu durum tahmin edemeyeceğiniz sonuçlar doğurabilir. Bunlardan ilki ekonomik kayıplar. Becerisi gelişmeyen toplumlar üretemez ve ekonomileri etkilenir. OECD 2021 Covid-19 sebebiyle öğrenme kayıplarının ekonomik boyutuna ilişkin raporuna göre mart-mayıs dönemindeki okul kapatmalarının dünyanın uluslararası değerlendirme sınavlarında en yüksek puanı alan ülkelerinden biri olan Singapur’daki öğrencilerde öğrenme kaybı açısından %17-20 arasında bir kayba yol açacağını belirtiyor. Benzer durum için Amerika’nın Covid-19’daki eğitimdeki kesintilerden dolayı beceri gelişimi etkilenmesi ve öğrenme kayıpları 2100 sonu itibari ile 14 katrilyon dolarlı bir ekonomik kayba yol açacak. 

Ülkemizde de kayıpların yüksek olacağını tahmin etmek güç değil. İkinci olarak çocuklarımızdaki bu beceri kaybı Flynn etkisinin tersine dönüşü bir durum yaratabilir. Yani beceri gelişimdeki kayıplar “zekâ testi” olarak adlandırdığımız ölçeklerdeki puanlarını negatif olarak etkileyebilir. Başka bir deyişle eğitimin etkilenmesi zihinsel kapasitenize tersine bir durum oluşturabilir. Üçüncü olarak bu kayıpların tamamen giderilmesi de söz konusu olmayabilir. Çünkü belirli yaşlardaki eğitim ancak o yaşlarda oldukça etkili gelişimler gösterebiliyor. 

Son olarak arkadaşları ile etkileşimde bulunmayan çocuklarımızın çok ciddi bir şekilde sosyalleşme kayıpları da oluşmuş durumda. Arkadaşlarından öğrendikleri onlarla paylaşımları onlar için çok önemli aslında. Bu anlamda da maalesef ciddi kayıpları olduğunu belirtmek gerek. Covid-19 sürecinin uzaması, çocuklarımızda öğrenme açısından ve gelişimleri açısından çok boyutlu ciddi sorunlara yol açacağı aşikar.