Bilal Erdoğan'ın Övdüğü İbni Haldun'u Kim Yasaklamıştı?

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın oğlu Bilal Erdoğan 'Biz Smith ve Marx ile iktisat öğrenmeye başladık. İbni Haldun ile başlayabilirmişim sonradan fark ediyorum' demişti. İbni Haldun'un ünlü eseri Mukaddime'nin Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sürekli övgüyle bahsettiği 2. Abdülhamit döneminde yasaklandığı ortaya çıktı. 

İbn Haldun Üniversitesi (İHÜ) Mütevelli Heyeti Başkan Vekili ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın oğlu Bilal Erdoğan, geçtiğimiz günlerde Batı'nın eğitim sistemine eleştiriler getirmişti. Erdoğan 'Biz Smith ve Marx ile iktisat öğrenmeye başladık. İbn Haldun ile başlayabilirmişim sonradan fark ediyorum. Niye İbni Haldun ile başlatmamışlar? Bizim hocalarımızın haberi yok İbni Haldun'dan. Ama Smith ve Marx'ın 300-400 yıl sonra yazdıkları şeylere bakıyorsun İbni Haldun ile birçok benzerliği, çakıştığı yerleri var. Dolayısıyla biz burada o iki perspektifi de kazandıralım ki çocuk tamamen Batı paradigmasının yetiştirdiği bir bilim insanı olmak durumunda kalmasın, buna zorlanmasın' demişti.

Cumhuriyet gazetesi yazarı Barış Terkoğlu bugünkü yazısında İbni Haldun'un ünlü eseri Mukaddime'nin 2. Abdülhamit döneminde yasaklandığını yazdı. Terkoğlu'nun yazısında şunları kaydetti:

Geçen pazartesi de “Biz Smith ve Marx ile iktisat öğrenmeye başladık. İbn Haldun ile başlayabilirmişim sonradan fark ediyorum. Niye İbn Haldun ile başlatmamışlar” deyince, bir de bu var dedim. 15 yıl, ABD’de ve İtalya’da eğitim almıştı. Türkiye’de kendisini İbni Haldun ile tanıştırmayan eğitime veryansın ediyordu. Aman, Bilal Erdoğan işte demeyin. İstanbul’da, devlet desteğiyle ihya olan İbn Haldun isminde bir üniversite var. Bilal Erdoğan, üniversitenin başkan vekili. Üniversiteyi kuran TÜRGEV de bir Bilal Erdoğan projesi. Erdoğan, yine kamu binalarında büyüyen İslam Bilim Tarihi Vakfı’nın da yönetiminde. Bilmesi gerekiyor.

Sadece o değil. Cumhurbaşkanı Erdoğan da İbni Haldun Üniversitesi açılışında konuşmuş, İbni Haldun’un hak ettiği değeri bulmamasının sorumlusu olarak, “toplumun değerlerine düşman, yasakçı, baskıcı jakobenler”i göstermişti. Peki asırlarca özgür olan İbn Haldun’un Mukaddime’sini, Erdoğan’ın deyimiyle “milletin değerlerine düşman” hangi yönetici yasakladı? Hemen size, Erdoğan’ın akıl hocası, Atatürk düşmanı Kadir Mısıroğlu’ndan aktarayım: “İbn Haldun’un devlet telakkisi Osmanlı’nın devlet anlayışına uymadığı için Abdülhamit onu yasaklamıştı.”

'İbni Haldun'un özgürleşmesi Cumhuriyetle oldu'

Adnan Adıvar da İslam Ansiklopedisi’nde şöyle anlatmıştı: “Halifelik ve imamet gibi konularında İbn Haldun, çok özgür ve bağımsız görüşler açıklamış ve genel olarak hükümette şeriatın mutlak gerekli olmadığını söylemiştir. Eserin çevirisi ve aslı bu konuları içine aldığı için, II. Abdülhamit döneminde, Türkiye’de satılması ve okunması yasak kitaplardandı.”

İbn Haldun’un özgürleşmesi önce 1908 ve tabii Cumhuriyet Devrim ile oldu. Hem Atatürkçü hem solcu yayınlar, yıllarca Mukaddime’yi bastı. Bu eserin en açıklayıcı çevirisini yapan da dinci terörün katlettiği Turan Dursun’du. Dursun, Abdülhamit’in yasağını anlattıktan sonra şunu söylemişti:

“İbni Haldun ‘şeriat’ın hükümet için şart olmadığını” açıkladığı zaman (14. yüzyıl), böyle bir görüşü açıklamak büyük bir yüreklilik işiydi. Herkeste yerleşen bir inanç vardı: “Devlet ve hükümet ‘şeriat’sız olamaz.”