Azerbaycan, İsrail'i Neden Destekliyor?
Diplomasi, ekonomi, din birbirinden çok ayrı ama birbirine çok yakın şeyler...
Aslında birbirine görece uzak ancak çok yakın olan bu iki devletin, ilişkilerinin başladığı yıla gidersek tarih 1991'dir ve Azerbaycan Sovyetler'den koparak bağımsızlığını ilan eder.
Bu bağımsızlığı 25 Aralık 1991'de tanıyan ilk devletlerden biri de İsrail olur. Bununla birlikte iki devlet arasında 7 Nisan 1992'de diplomatik ilişkiler tam anlamıyla başlar. 1993'ün Ağustos'unda ise Bakü'de İsrail Büyükelçiliği açılır.
Bununla birlikte Azerbaycan'ın İsrail'de bir büyükelçiliğinin ve hatta İsrail'in de Ermenistan'da büyükelçiliğinin olmadığını ekleyelim.
Yani anlayacağınız her iki devlet de muazzam bir denge politikası güder. 98'de Başbakan Netanyahu, 2009'da Cumhurbaşkanı Peres Bakü'yü ziyaret eder. Azerbaycan cephesinden ilk 'üst düzey ziyaret' ise 2013'te dışişleri bakanı tarafından yapılır.
Hiçbir devlet başka devletin "babasının oğlu" olmadığına göre bu tarz bir ilişkinin nedenlerini aramak da çok garip değildir. Ve karşımıza ilk olarak petrol ve doğalgaz çıkar.
2006'da Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattının devreye girmesi neticesinde İsrail, Azerbaycan'ın ikinci en büyük petrol ithalatçısı konumuna gelir. Azerbaycan Devlet Petrol şirketinin İsrail'in Asdod petrol bölgesindeki payı %5 olur.
İsterseniz şöyle bir kıyaslama yapıp daha iyi anlayalım: İsrail-Ermenistan arası ticaret cirosu 60 milyon doları zar zor aşarken...
İsrail-Azerbaycan ticaret cirosu 5 milyar doların üzerinde. 2007, 2009, 2017 ve 2019'da iki ülke arasında farklı konularda yapılmış anlaşmalar da cabası. Bu arada Azerbaycan havayolu AZAL 93'ten beri Tel Aviv'e haftada iki kez uçmaya devam eder.
İsrail'in enerji ve ekonomik güvenliğinde Azerbaycan'ın yeri açık bunun yanında Azerbaycan'ın askeri ve güvenlik alanındaki en yakın dostu da İsrail'dir.
Azerbaycan'ın İsrail'den aldığı askeri ekipmanların değeri 5 milyar doları geçer. İsrail savunma şirketi Elbit'in Azerbaycan'da temsilciliği var. 2018'de iki ülke ortak 'İHA' yaratma projesine imza atar. Ayrıca iki ülkenin üst düzey askerleri sürekli temas halindedir.
Videoyu paylaşan kişi ise Azerbaycan'ın ABD büyükelçisi. Türkçe kısımları anladığınızı düşünerek yalnızca İbranice kısmı çevirelim.
Genç Daniel İsrail'e seslendiği kısımda şöyle diyor: 'Merhaba İsrail! Bizi destekleyin, bizim için dua edin. Gerçekler bizimle, gerçek bizi destekliyor, gerçek Azerbaycan'ı destekliyor, gerçek Azerbaycan'a aittir, Karabağ Azerbaycan'dır!'
Şu an milletvekili olan Əliməmməd Nuriyev'in deyimiyle Azerbaycan'da hiçbir zaman Yahudi karşıtlığı görülmez. Bu yüzdendir ki 12 bine yakın Yahudi yaşar Azerbaycan'da.
Bunun yanında İsrail'de Azerbaycan'dan göç eden 70 binden fazla Azerbaycan asıllı Yahudi yaşar. Yani bu karşılıklı huzur tablosunun altındaki başka bir faktör de insaniyet ortak paydasında yatmakta.
"Dünyada Yahudilerin belki de İsrail’den sonra korkmadan ben Yahudiyim dediği ikinci ülke Azerbaycan’dır." bu iddianın sahibi ise Azerbaycanlı öğretim üyesi Murad Salmanov.
Ona göre Yahudiler Bakü'de, Güba'da, Oğuz'da, Gence'de barış içinde yaşarlar ve dinlerini, milli kimliklerini yaşamaları için ülkede her şey mevcuttur. İki ülke arasındaki köprü ise Azerbaycan Yahudileridir.
Bu ilişkiye çok iyi başka bir örnek Azerbaycan Ulusal Kahramanı Albert Aqarunov'dur. 89'da askerliği bitmiş olsa da Karabağ Savaşı'na gönüllü katılır Aqarunov.
Ve 23 yaşındaki asker Şuşa'da Ermenilere karşı savaşır. Çeşitli kahramanlıklar gösteren tankçı 92'de öldürülür ancak bugün bile birçok tankın ismi Albert'tir. Ve Yahudi Aqarunov, şehit ilan edilerek bugün heykeli dikilmiş olan bir ulusal kahramandır artık.
Sonuç olarak; para, askeriye... Elbette iki ülke arasındaki ilişkiler açısından oldukça önemli; ancak değinmemiz gereken bir konu da din.
Azerbaycan, laikliği tavizsiz uygulayan bir ülke. Bu bağlamda 2008'de yapılan bir ankette, katılanların yalnızca %21'i dinin gündelik yaşamlarında etkili olduğunu söyler.
Kısacası dostlar devlet yönetiminde 'duygusallık' en geri planda olmalı galiba, ne dersiniz?
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Türk Tugayları Kore'de Neden ve Nasıl Savaştı?
Yorum Yazın
Çünkü tarihte o coğrafyada Hazar Türkleri yaşamıştır. Hazarlar da 740 yıllarında Yahudi inancını benimsemişlerdir.
aynen bununla ilgili bomba iddialar var karaylar vs. gibi bizim bile bazı ortamlarda yahudiler tarafından kollandığımız oluyormuş
ne Şam’ın şekeri ne Arab’ın yüzü. Bu arada Osmanli'da isyan cikarmayan tek ve en sadik kalan millet yahudiler idi. Kurtulus savasina bile katildilar, özellik... Devamını Gör
Hay ağzına sağlık. Millete bunu anlatamıyoruz.
Bunu yıllardır dile getiririm. Azerbaycan hiçbir zaman Türkiye'yi gerçekten kardeş bir ülke olarak görmemiştir. Türkiye bu konuda Azerbaycan'a karşı her zama... Devamını Gör
Katiyyen katilmiyorum! Türkiye'nin tek dostu Azerbaycandir. Sunu unutuyorsun Azerbaycan bir sovyet ülkesi idi. Rüsvet, yolsuzluk, cikarcilik vesaire bunun e... Devamını Gör