Artemis 1'in Ay Yolculuğuna Başlaması Uzay Keşfinin Tarihi İçin Ne Anlama Geliyor?
Elli yıl önce, üç NASA astronotu Pasifik Okyanusu'na iniş yaptı ve son Apollo görevini tamamladı. Şimdi Ay'a geri dönüyoruz, ama bu sefer işler biraz farklı olacak. Biz de bu yazımızda Ay'a dönüşümüzden bahsediyoruz.
Mürettebatlı görevlerin Ay'a dönüşü için önemli bir an, Artemis I'in başarılı bir şekilde fırlatılmasıyla 16 Kasım'da saat 01:47'de (EST) gerçekleşti.
NASA'nın yüksek güçlü Uzay Fırlatma Sistemi roketi, ilk yolculuğunda Florida kıyılarından kalkarken kükredi. Roket, astronotları Ay yüzeyine geri götürecek teknolojiyi test eden bir uçuşta Orion kapsülünü Ay'a doğru itti.
El Paso'daki Texas Üniversitesi'nden jeolog Jose Hurtado, "Bu muhteşem bir fırlatmaydı" diyor.
“Uzay keşfinin özellikle insan keşfi hakkında kurduğu bağlamlar bana gerçekten çok iyi geliyor. Bu ilham verici bir gösteri ve umarım izleyen herkes bu ilhamdan bir parça almıştır” şeklinde sözlerine devam ediyor.
Amerika Birleşik Devletleri ve Çin, insanları Ay'a geri döndürmenin yolunu açıyor.
İki ülkenin programları, potansiyel olarak büyük getirileri olan devasa ve karmaşık girişimler. Her iki program da Ay ve erken Dünya hakkında bilimsel anlayışı artırmayı, Dünya'da kullanım için yeni teknolojiler geliştirmeyi ve ayrıca uzun vadeli insan uzay araştırmaları için zemin hazırlamayı amaçlıyor.
Uzay tarihçisi Teasel Muir-Harmony, Apollo'nun "siyasi amaçlara hizmet eden teknolojik bir program" olduğunu söylüyor.
Program, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasındaki siyasi gerilim ve çatışmaya dayanıyordu ve “dünya kamuoyunun kalplerini ve zihinlerini kazanmakla' ilgiliydi.
Apollo 11 astronotları Neil Armstrong ve Buzz Aldrin, 20 Temmuz 1969'da Ay'a ilk adımlarını attılar.
Sonraki birkaç yıl içinde, 10 Amerikalı daha gezegenimizin tek doğal arkadaşının kalaylı, cansız arazisinde atladı ve dolaştı. Apollo 17, 14 Aralık 1972'de sona eren bu iniş serisinin son göreviydi. Apollo 17 astronotları Eugene Cernan ve Harrison H. Schmitt, Ay tozunda ayak izlerini bırakıp komuta modülünde Ronald Evans'a katıldıklarında, insanlar Ay'da yürümeyi bıraktılar.
Apollo 17'den bu yana geçen on yıllarda, çeşitli ülkelerden yaklaşık iki düzine uzay aracı Ay'ı ziyaret etti.
Bu araçlardan bazıları yörüngede döndü, bazıları araştırmacıların bu çarpışmaların enkazındaki materyali inceleyebilmesi için yüzeye çarptı ve bazıları inip Ay örneklerini Dünya'ya geri getirdi. Bu mürettebatsız uzay araçları Ay'ın keşfinde bazı büyük adımlar atmış olsa da, insanlar orada bulunarak çok daha iyisini yapabilir. Hurtado, 'Hiçbir şey orada bir insan beyni ve insan gözüne sahip olmanın değerini değiştiremez' diyor.
Apollo 17 görevi sırasında gerçekleşen bir an, Hurtado'nun haklılığını gözler önüne seriyor.
Ay'ı ziyaret eden tek jeolog olan Schmitt, görev sırasında belirli bir paslı renk tonuna sahip bir Ay toprağı parçası fark etmişti. Orada yürüdü, çevreyi inceledi ve bunun bir volkanik patlamanın kanıtı olduğunu fark etti. O ve Cernan, daha sonraki Dünya temelli analizler için bu turuncu toprağın bir kısmını topladılar; bu, topraktaki turuncu cam lekelerin aslında yaklaşık 3,7 milyar yıl önce bir 'lav çeşmesi' patlaması sırasında oluştuğunu ortaya çıkardı.
Bu keşif, Ay'ın gençliğinde volkanlara ev sahipliği yaptığı fikrini destekledi.
Ayrıca turuncu toprağın kimyasal bileşiminin ek analizi, Ay'ın Dünya ile aynı zamanda oluştuğunu ima etti. Schmitt'in gördüğü şeyin önemli olduğunu çabucak kavraması olmasaydı, bilim insanları turuncu toprağa erişemezdi. Hurtado, 'Muhtemelen en gelişmiş saha aracı iyi eğitimli insandır' diyor. Gezegen bilimcisi Steven Squyres, 2005 tarihli Roving Mars kitabında şunları yazdı: “Talihsiz gerçek şu ki, uzay sondalarımızın mükemmel bir Mars gününde yapabileceği çoğu şeyi, olay yerindeki bir insan bir dakikadan daha kısa sürede yapabilir.”
Apollo görevleri sona erdiğinde, NASA daha uzun vadeli insan uzay uçuşuna hazırlanmak için odağını uzay istasyonlarına kaydırdı.
Skylab Mayıs 1973'te fırlatıldı ve dört kişilik bir astronot ekibine ev sahipliği yaptı. Birkaç yıl sonra geçici istasyon planlandığı gibi atmosferde dağıldı. NASA'nın bir sonraki uzay istasyonu olan Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), Kasım 2000'den beri astronotları ağırlayan daha büyük, ortak bir projeydi. Bu istasyon hâlâ Dünya'nın yaklaşık 400 kilometre üzerinde yörüngede dönüyor.
ABD liderleri zaman zaman NASA'nın bakışını ISS'nin uçtuğu alçak Dünya yörüngesinden daha uzak bir sınıra kaydırmaya çalıştı.
Birçok yönetici, farklı keşif hedefleri için farklı teknolojilere yatırım teklifinde bulundu. Ancak 2019'da plan belirlendi: NASA, zaman çizelgesi o zamandan beri kaymış olsa da, 2024'te insanları Ay'ın güney kutbuna indirecekti. Kısa bir süre sonra, NASA bu çabayı Apollon'un mitolojik ikiz kız kardeşi olan Artemis programı olarak adlandırdı.
Artemis programı NASA'nın insanları uzayda hiç olmadığı kadar uzağa göndermeyi amaçlayan, 'Ay'dan Mars'a' programının bir parçası.
Ay, 2025 gibi erken bir tarihte yüzeyine çıkan astronotlarla ilk sırada yer alıyor. Uzay ajansı ve ortaklarının birkaç yıl sürecek Ay araştırmaları sırasında öğrendikleri, Kızıl Gezegene astronot göndermek de dahil olmak üzere Ay'ın ötesindeki evrelere rehberlik edecek. NASA'nın Washington DC'deki İnsan Keşif ve Operasyonlar Misyon Müdürlüğü'nden gezegen jeologu Jacob Bleacher, 'Artemis ile hedefimiz, bu noktaya kadar yaptığımız her şeyi kullanmak ve gerçekten insanlık için düşük Dünya yörüngesinin ötesinde bir varlık oluşturmaya başlamak' diyor.
Her şey yolunda giderse NASA, Artemis görevlerini kabaca yılda bir kez gerçekleştirmeyi planlıyor.
Bleacher, 'Artemis III'ü takip eden görevler aracılığıyla bir miktar altyapı oluşturmayı umuyoruz' diyor. Bu altyapı, Ay'da güç geliştirmek ve dağıtmak için donanım, astronotların uzun mesafeleri kat etmesi için geziciler ve nihayetinde yüzeyde yaşam ve çalışma alanları içerecek. Amaç, astronotların kalış süresini günlerden aylara çıkarmak. Bu astronotları desteklemek için NASA, yeni bir uzay istasyonunun oluşturulmasına öncülük ediyor. Ay Geçidi olarak adlandırılan bu istasyon tamamlandığında, tahminen 2030'larda Ay'ın yörüngesinde olacak. 2031'in başlarında güvenli bir şekilde parçalanması planlanan Uluslararası Uzay İstasyonu gibi, Ay Geçidi de uluslararası ve ticari bir araştırma istasyonu olacak. Ayrıca Mars ve ötesine yapılacak geziler için bir ara istasyon görevi görecek.
İnsanlar tekrar Ay'a ayak bastıklarında, daha önce hiç keşfedilmemiş bir yer olan güney kutbunu araştıracaklar.
Burası çarpma kraterleri ve buz açısından oldukça zengin bir bölge. Hem Amerika Birleşik Devletleri hem de Çin, yeni araştırma sorularını yanıtlamak ve insanların uzun süre kalmak için ihtiyaç duyacağı kaynaklara erişmek için bu alanı hedefliyor.
Burada bilimsel bazı gizemler olsa da, güney kutbunun derin kraterlerinin asıl önemi su buzundan gelmekte.
Notre Dame Üniversitesi'nden Ay keşif bilimcisi Clive Neal, bu buz hakkında öğrenilecek çok şey olduğunu söylüyor. Toplamda ne kadar mevcut buz var? Buz buradan çıkarılabilir mi? İnsan kullanımı için nasıl rafine edilir? Artemis kaşifleri, daha uzun vadeli keşifleri mümkün kılacak bu soruları ele alabilirler.
Önümüzdeki birkaç yıldaki Artemis uçuşları NASA'nın neler yapabileceğini gösterecek.
Ve Çin'in yaklaşan misyonları, bu ulusun Ay keşiflerinde Amerika'ya katılıp katılamayacağını kanıtlayacak. Dünya ikisini de izliyor olacak.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Bu içerikler de ilginizi çekebilir
Yorum Yazın
Offf sokcam aya be yaaa ..yok olum işte orda bir şey gece lambası gibi duruyor orda o ..gitsenize amk artık diğer gezegenlere ..o göt yok kimsede ha bire aya... Devamını Gör
Dediğine yüzde yüz katılıyorum ama atladığımız bir şey olabilir diyede düşünüyorum.
En son bi bakan gitmişti bir kaç millet vekiliyle? Henüz dönmediler