Görüş Bildir
Haberler
1992'den Bu Yana Deprem Deneyimlerimden Öğrendiklerim

1992'den Bu Yana Deprem Deneyimlerimden Öğrendiklerim

Prof.Dr.Mehmet Zihni Sungur
08.02.2023 - 10:26 Son Güncelleme: 12.02.2023 - 10:07

Öncelikle Kahramanmaraş merkezli olup birçok yerleşim alanını etkileyen ve tüm ülke insanlarını acıya boğan deprem felaketi sonunda yaşamlarını yitiren insanlarımıza Allah’tan rahmet diliyor, sevdiklerini ve yakınlarını kaybeden tüm insanlarımıza sabır ve başsağlığı dileklerimi iletiyorum. Deprem bölgelerinde hizmet veren çeşitli meslek gruplarından oluşan kurtarma ekiplerine ve farklı biçimlerde depremzedelere yardımcı olmaya çalışan tüm gönüllülere insani duyarlılıkları için şükranlarımı sunuyorum.

Balık okyanusta doğar, okyanusta yaşar ve okyanusta ölür. Ancak ölüm anında  “okyanus nerede?” diye sorar… İnsan belleği de zayıftır ancak şaşırtıcı ve hayal kırıcı olan bireysel bellekten farklı olarak çalışması beklenen toplumsal belleğinde zayıflamış olduğunu gözlemliyor olmaktır. 13 Mart 1992 Erzincan, ardından 17 Ağustos 1999 Marmara depremi, sonra da sırasıyla 2011 Van, 2020 Elazığ- İzmir depremleri ve şimdi de bu geniş yöreyi tutan deprem felaketinin acılarını yaşadık, yaşıyoruz. Tüm bu deneyimlerden geçen bizler değil miydik? Benzer deneyimlerden geçmiş insan ve toplumlar eski deneyimlerinden neden öğrenmez ve aynı hataları niçin tekrarlarlar? Geçmişten öğrenmediğimiz takdirde “anda yaşıyor” olmak içi boşalmış bir söylem olmaktan ileri gidemeyecektir.

İçeriğin Devamı Aşağıda
Reklam

1992 Erzincan depremi sırasında AFAD ve AKUT gibi kuruluşlar yoktu.

1992 Erzincan depremi sırasında AFAD ve AKUT gibi kuruluşlar yoktu.

Zorunlu hizmet görevini Erzincan’ın su ve elektrik kaynakları olmayan bir nahiyesinde yapmış genç bir  hekim olarak çok benimsediğim  yöre halkının yaşadığı deprem  acısını biraz olsun dindirebilmek amacıyla yurt dışından gelen ve dünyanın herhangi bir yerindeki  afet alanına felaket  sonrasındaki ilk 24 saatte ulaşıp  destek verebilmeyi amaçlayan farklı meslek gruplarından oluşan bir ekiple binlerce  depremzedeye yerleştirildikleri çadırlarda hizmet vermeye çalışmıştık. Ekipte hekimlerden, kurtarma ve ilk yardım müdahale ekiplerine ve bina yapım uzmanlarına kadar çok farklı disiplinlerden profesyoneller vardı. Yaklaşık bir haftalık bir hizmet sonrası dönemin yetkililerine hizmetin amacına ulaşmasını engelleyen etkenler hakkında çeşitli geribildirimlerde bulunmuştuk. Ne yazık ki daha sonraki depremlerde aynı aksaklıkların aynı şekilde devam ettiğini üzülerek gözlemledim.

1992 yılında gözlemlediğimiz aksaklıklar ve daha sonra yaşanan depremlerden edindiğim deneyimlerle öncelikle depremin hemen sonrasında ortaya çıkabilecek sorunlar ve aynı sorunların daha iyi yönetimi doğrultusundaki önerilerimin bir kısmını şöyle özetleyebilirim:

1. Yöre halkının kendisi travmatize olduğundan onlardan yardım beklenmesi gerçekçi değildir. Konuyla ilgili yeterli bilgi ve becerileri olan çeşitli mesleklerden oluşan profesyonel bir ekibin deprem bölgesine acilen transferi gereklidir.

2. Ölümlerin büyük kısmı ilk 24-48 saatte gerçekleştiğinden ilk müdahaleyi yapacak ya da kurtarma çalışması içinde yer alacak ekiplerinin en kısa zamanda deprem bölgesine ulaştırılması çok değerli olacaktır.

3. Deprem bölgesine giriş ve çıkışlar çoğu kez çok zorlaşacağından giriş ve çıkış trafiğinin uygun biçimde düzenlenmesi, lüzumsuz araçlarla trafiğin bloke edilmemesi ve insan kalabalığının önlenmesi yardımın vakitlice ulaşması ve mevcut sınırlı kaynakların etkili kullanılması yönünden çok değerlidir. 

4. İlk amaç yöre halkının somut temel ihtiyaçlarını karşılamak olmalıdır. Yaşamda kalabilmek için gerekli su, yiyecek, güvenilir barınak, battaniye, vücut ısısının düşmemesi için giysi ve iletişim ağının kesilmemesinin sağlanabilmesi çok önemlidir. Depremzedelerin çoğu doğal olarak hasar görmüş binalara ve evlerine girmek istemedikleri için arabalarında kaldıklarından yakıtlarını tüketmekte ancak daha sonra yakıt kaynaklarına ulaşmakta zorluk çekmektedir.

5. Gerek sürecin başlangıcında gerekse ilerleyen dönemlerinde boşaltım ihtiyacını karşılamak için mobil tuvaletlerin varlığı çok önemlidir. Hijyenik koşullar sağlanmazsa enfeksiyon hastalıkları yaşanmış afetin yıkıcı etkilerini artıracaktır.

6. Sağlık ekipleri, tıbbi malzeme ve çeşitli yardımların varlığı gerekli ancak yeterli değildir. Daha önemli olan bunların ihtiyaç duyan kitlelere planlı ve iyi organize edilmiş koordineli  bir şekilde ulaştırılabilmesidir.

7. Amacına ve ulaşması gereken yere ulaşan yardım en değerli yardımdır. Yardımların iyi organize edilmiş olması çok önemlidir. Bazen yardım mevcuttur ancak yardım depremzedelere eşit ulaştırılmadığı takdirde yeni travmalara yol açabilir. Bu nedenle yiyecek-battaniye-giysi gibi ihtiyaç malzemelerinin rastgele dağıtılmaması (kamyon üzerinden dağıtım gibi) çok önemlidir. Aksi takdirde mevcut yardımdan bazıları fazlasıyla yararlanırken diğerleri fayda sağlayamamakta ve öfke- üzüntü gibi duygularla giden yeni travmalar yaşayabilmektedir.

8. Hasar tespit çalışmaları ve maddi kayıpları telafiye yönelik her türlü çaba şeffaf ölçütlerle yapılmalı ve adaletsizlik duygu ve düşüncesi oluşturmamalıdır.

9. Felaketler sonrasında depremZEDEler yanı sıra depremZADEler de türer. Mal ve can güvenliğinin sağlanması, yağmalanmanın önlenmesi yanı sıra diğerlerine göre daha sağlam görünen konutların kira ve satış fiyatlarının artması, yardım toplama çabası görünümü altında para toplayan fırsatçılar ve dolandırıcılık insan onuruna yakışmıyor olsa da bu tür kriz zamanlarında sık rastlanan davranışlardır.

10. İkincil travma olarak adlandırılabilecek durumlar olağan dışı zamanlarda sık görülür. İkincil travma herhangi bir travmayı izleyerek insanların kendi başlarına gelenlerden sorumlu tutulmalarıdır. Örneğin bu tür felaketlerden sonra “olup bitenler ilahi bir ikazdı” gibi söylemler yöre insanları arasında kutuplaşma oluşturup dayanışmaya en çok ihtiyaç duyulan bir zamanda ayrılık ve bölünme oluşmasına neden olabilir. Bu tür açıklamalara itibar edilmemeli ve yayılmasının önünü kesmek gerekir. 

11. Gönüllülerin ne kadar iyi niyetli olursa olsun, organize ve koordinasyon içinde çalışan grupların parçası olmadıkları takdirde yapılan kurtarma çalışmalarını yavaşlatacaklarının kendilerine uygun ve zarif biçimde aktarılması çok önemlidir.

12. Yardım ve kurtarma çalışmalarının yapıldığı yerlerde karmaşa ve gürültü oluşturulmaması yapılan müdahalenin amacına ulaşması yönünden değerli olacaktır.

13. Provakatif söylemlere itibar etmemek için şeffaf-güvenilir ve kolay ulaşılabilir bilgi kaynaklarının varlığı ve vurgulanması çok önemlidir.

14. Bina güçlendirme çalışmalarının zamanlı –uygun ve güvenilir olması ilerde gelişebilecek yeni felaketleri önlemek yönünden çok önemlidir.

15. Ulaşım sağlanamayan yerler için yol yapım ve tamir çalışmalarının hızlandırılması gerekli olacaktır.

16. Depremde yaşamını kaybetmiş kişilerin cansız bedenlerinin defnedilecekleri zamana kadar nerede ve hangi koşullarda saklanmasının uygun olacağının belirlenmesi çok önemlidir. Bazen enkaz altından beden parçaları parça parça çıkartılmakta ve ait olduğu bedeni bulunup yerleştirilmesini gerektiren durumlar oluşmaktadır. Bu tür durumlar insan onurunu zedeleyen üzüntü verici sonuçlara neden olabilmektedir.

17. Deprem bölgesinde yardım amacıyla uzun süre çalışan kişilerin kendileri de travmatize olacaklarından bu kişilerin vardiyalı çalışmalarının sağlanması çok önemlidir.

Depremin hemen sonrasında yalnızca hayatta kalmak için çaba sarf eden insanların bir kısmının bir süre sonra yaşadıkları travmaya bağlı bazen geçici olabilen ancak çoğu kez kalıcı olabilen çeşitli psikolojik tepkiler geliştirmesi beklenen bir sonuçtur.

Depremin hemen sonrasında yalnızca hayatta kalmak için çaba sarf eden insanların bir kısmının bir süre sonra yaşadıkları travmaya bağlı bazen geçici olabilen ancak çoğu kez kalıcı olabilen çeşitli psikolojik tepkiler geliştirmesi beklenen bir sonuçtur.

Bu tepkiler ve oluşturabileceği olumsuz psikolojik tablolar bir sonraki yazımın içeriğini oluşturacak. 

Yaşamın kaçınılmaz olabilen acılarında anlam bulabilmek ve acıdan anlam çıkarabilmek, her geçen gün birbirlerine yabancılaşan insan türü için öğrenme yönünde bir fırsat olarak  düşünülebilir. Tanımadığımız insanlar için hissedebilmek bizi onlara yakınlaştırır. Dünyamız ancak tanımadığımız insanlara da açıldığında büyür ve anlam kazanır. Yaşanan bu felaketin, oluşturduğu tüm olumsuz sonuçlara rağmen birbirimize şefkat ve sevgi ile bağlanabilmek ve yabancılaşma hastalığını geride bırakabilmek yönünde bir fırsat olabilmesini umuyorum. Sevgi, şefkat ve sağlıkla kalın. 

Instagram

Web

Yorumlar ve Emojiler Aşağıda
Reklam
BU İÇERİĞE EMOJİYLE TEPKİ VER!
11
4
2
1
0
0
0
Yorumlar Aşağıda
Reklam
ONEDİO ÜYELERİ NE DİYOR?
Yorum Yazın