Berk Üstündağ Yazio: Yastıkaltı Kripto Paralar Elon Musk'a
Dünya’da yaklaşık 1000 kişi diğer 100 milyon mertebesindeki kişinin yatırdıkları para sayesinde sıfırdan elde ettikleri Bitcoin’lerini gerçek paraya çevirebilecek. Bunun için piyasanın salınmasına ihtiyaçları var ki gerçek para yatıranları silkeleyebilsinler. Türkiye’de Merkez Bankası yasak getirmeseydi kripto para ile mal ve hizmet alım-satımında keyfi aracı şirketlerce ödeme yaptırılması, Merkez Bankası’nın senyoraj hakkının gasp edilmesine neden olabilecekti. Yalnızca üç bilinmeyen cüzdanda 7.8 milyon Bitcoin var. Bunların bugünkü piyasa değeri yaklaşık 450 milyar dolar. Diğer bir deyişle teorik olarak her biri Bill Gates’ten daha zenginler. Bu üç hesap sahibinin Bitcoinlerini gerçek dolar ile takas edebilmeleri için neye ihtiyacı var? Bu kişilerin Bitcoin madencilerinden ziyade Türkler ve Romenler başta olmak üzere gelirine oranla yüksek bir oranda gerçek para ile kripto para alıp yatırım yaptığını düşünen insanlara ihtiyacı var. Çünkü Bitcoin madenciliği arzı artırıyor. Oysa gerçek para verip satın alanlar Bitcoin’in değerini arttırıp gerçek bir para ile takas imkanı veriyor.Senyoraj hakkı paranın basılma maliyeti ile piyasa değeri arasındaki farktan oluşan kazançtır. Orta Çağ’daki derebeylerinin (senyörler) bağımsız para basma hakkından gelir. Türk ulusu adına senyoraj hakkı Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nındır. Senyoraj ile paranın dolaşımındaki ticari değeri de birbirlerinden farklıdır. Para çok defa el değiştirerek toplam bir iş hacminde ortak bir teminat ile desteklenir. Bu teminatın her zaman altın olması gerekmez; tesis edilen ve hukuki zeminde desteklenen güvence de teminatın bir parçasıdır. Bu nedenle de kredi notunda, uzun süreli mali disiplin, mali politika kararlılığı ve hakkaniyetli bir düzeni destekleyen hukuki yapı, güven çatısını oluşturur.
