Dar Kanal Hastalığı Nedir?

Dar kanal hastalığı doğumsal ve edinsel olarak iki farklı tipte görülür. En fazla görülen tipi, omurga ekleminde bulunan kıkırdakların zedelenmesi ile kıkırdak doku incelmesi ve eklem kapsülünün gevşemesi olarak tanımlanan dejeneratif artriti nedeniyle oluşur. Böylelikle hareket kabiliyeti artar, eklem çevresindeki kemiklerde anormal büyümeler (osteofit) meydana gelir. Kemiklerdeki büyümeler hareketli olan segmentin hareketini kısıtlar ve eklemin omurga kanalında daralma başlar. Bu durum daha çok L4-5 seviyesinde görülür.

Dar Kanal Hastalığına Neden Olan Dejeneratif Durumlar

Dar kanal hastalığına neden olan en belirgin özellik yaşlanma sürecidir. Kıkırdaklardaki zedelenme (artrit) osteoartrit ve romatoid omurgalarını etkiler.

Osteoartrit; en sık kıkırdak zedelenme nedeni olup orta yaş ve daha üstü kişilerde görülür. Pek çok eklemi etkilediği için kroniktir. Kartilaj doku tabakasında görülür ve kemiklerde aşırı gelişme görülür. Bu da kıkırdak fonksiyonunu bozar. Dejeneratif süreç, ‘’Z eklemler’’ olarak da bilinen faset eklemlerini ve dolayısıyla diski de etkiler. Disklerdeki bozulmalar Z eklemlerinin büyümesine ve böylece omurilik kanalının daralmasına neden olur.

Romatoid Artrit; Dar kanalla birebir ilişkili değildir ve gençlerde görülür. Romatoid Artrit (eklemlerdeki iltihabik durum) eklem salgılanan sıvının salgılanmasını bozarak eklemin fonksiyonunu olumsuz yönde etkiler. Omurgalarının hareketleri bölümleri en fazla etkilenen bölümdür.

Dar Kanal Hastalığına Neden Olan Edinsel Durumlar

Omurga kırıkları, travmalar ve bel kayması dar kanal hastalığına neden olabilir. Kemiklerin büyümesine neden olan diğer bir hastalık da kronik paget hastalığıdır. Bu hastalık kemik dokuda bozulmalara neden olacağı için kanal daralmasına neden olabilir.Dar kanalda görüntülerine göre santral ve lateral darlık olarak iki forma ayrılır. Santral darlıkta, nöral elemanlar basıya uğrarken; lateral darlıkta sinir kökleri sinir çıkış deliklerinde sıkışırlar.

Kimlerde Dar Kanal Görülür?

Dar kanal hastalığı , 50 yaşındaki kadın ve erkeklerde görülme sıklığı daha fazla olmasına rağmen, kadınları daha çok etkiler. Gençlerde görülme nedeni ise, doğumsal ya da yaşanan travma sonrası oluşabilir.

Dar Kanalın Belirtileri

Net bir belirti göstermeden omurilik kanalında daralma görülebilir. Kanalın daralması sonucu omuriliğe ve sinir köklerine bası meydana geldikçe dar kanala dair belirtiler görülmeye başlanır. Belirtiler, aniden ortaya çıkmaz, zaman ilerledikçe ortaya çıkar.Bel ve bacak ağrısıNörojenik kladikasyo (yürüme bozukluğu)Bacaklarda uyuşukluk ve kuvvetsizlikİdrar kaçırma gibi belirtiler görülebilir.

Sinir bölgesinin etkilenme düzeyine göre ağrıların yayılımı değişkenlik gösterir. Oturmak, öne doğru eğilmek, uzanmak gibi hareketler ağrıları hafifletirken geriye doğru beli eğmek ağrıların artmasına neden olur. Hasta yürürken öne doğru eğilerek yürümeyi tercih eder. Hasta yürüdükçe ağrı artar ve oturduğu zaman ağrı azalır.

Dar Kanalın Tanısı

Dar kanal hastalığı tanısı için doktor tarafından farklı yöntemler kullanılır. Hastanın öyküsü dinlendikten sonra şikayetlerin başlangıç süresi ve tam olarak ağrının nerede olduğu gibi konularda tespitler yapılır. Bu hikaye doğrultusunda muayene yapılır ve refleks, kuvvet ya da duyu gibi nörolojik muayeneler yapılarak bulgular tespit edilir.

Bel omurgasının iki yönlü röntgenin çekilmesi en temel tanı yöntemidir. Travma sonrası omurga kırıkları, bel kayması, tümör, kalsifikasyon gibi bulgular tespit edilebilir. Kemik dokularının taranması için tomografi ile tarama yapılır.

MR(Manyetik Rezonans) görüntüleme ile yumuşak dokuların taranması yapılır.Tomografi ya da MR sonuçlarına göre kanal çapına yönelik ölçümler yapılabildiği için rahatlıkla tanılama yapılır.

Sonuçlara göre kanal çapı 10 mm’nin altında ise kesin darlık, 10 ile 13 mm arasında ise göreli darlık olarak tanı koyulur. Normal kanal çapı 11,5 mm’den büyük olmalıdır. Burada en önemli detay ise dokulara verilen zararın hangi miktarda olduğudur. Çünkü her belirti kanal çapı ile alakalı olmayabilir.

Dar Kanal Tedavisi

Dar kanal tedavisi için bekle ve gör adı verilen koruyucu tedavi yöntemi ile belirtiler yakından takip edilerek tedavi edilebilir.

Koruyucu Tedavide Uygulanacak YöntemlerAğrı engelleyici nonsteroid antienflamatuar ilaçlarBel ve boynunuzdaki sinirlerin çıktığı ufak bir alana epidural steroid enjeksiyonlarının uygulanması ile ağrının engellemesiYatak istirahati ve hareketlerde kısıtlamaFizik tedavi ile birlikte bel egzersizleri,Bel korsesi kullanımı ile şikayetler azaltılabilir.

Alternatif tedavi olarak da akupunktur ve şiropraksi masajı ile ağrılar azaltılabilir.

Dar Kanal Ameliyatı

Dar kanal ameliyatı, koruyucu tedavilere rağmen cevap alınamadığı durumunda uygulanacak bir yöntemdir. Hastada şikayetler arasında felç, idrar ve büyük abdest kaçırma, şiddetli ağrı, uyuşma, yürümede güçlük söz konusu olursa acil olarak ameliyat kararı verilmelidir. DAR kanal ameliyatlarının yapılmasındaki asıl amaç, sinir köklerini baskıdan kurtarmak ve omurga dizilimini düzeltmektir.

Dar kanal ameliyatı, omurga kemiğinin laminaları çıkartılıp kanal çapı genişletilir, baskı yapan fıtık ya da kemikler alınır ve sinir ile omurilik rahatlatılır. Gerekli görülürse omurga implantı kullanılır.

Dar Kanal Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Dar kanal ameliyatının riskleri , her ameliyatta olduğu gibi söz konusudur. Anestezi ile ilgili riskler her zaman vardır. Ameliyat sırasında en çok karşılaşılan problem ‘’dura’’ adlı zarın yırtılması ile birlikte enfeksiyon, kanama ve pıhtı sonucunda damar tıkanıklığıdır. Tedavi edilebilir bir durum olmakla birlikte sadece iyileşme süresinin gecikmesine neden olur.

Dar Kanal Ameliyatının Sonuçları Nelerdir?

Dar kanal ameliyatı sonucu, sinir ve omurilikteki baskılar azaldığı için ağrılar da azalır. Ameliyat sonrası hastalar rahat eder, ağrıları azalır ve bu nedenle daha uzun süre yürüyebilirler. Cerrahi müdahale koruyucu yöntemlere göre daha kalıcı ve şikayetlerin azalmasında etkin bir yöntemdir.

Dar kanal hastalığı ameliyatı sonrasında hastanın hareketleri ile koruyucu önlemler alması, tekrarlama riskini ortadan kaldıracaktır. Şikayetlerin yenilemesi durumunda tekrar cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulacağı unutulmamalıdır.