Antarktika’da Kaybolan Robotun Getirdiği Veriler Bilim İnsanlarını Şaşkına Çevirdi
Antarktika açıklarında yürütülen bilimsel görev, beklenmedik şekilde tarihe geçti. Serbest dolaşan okyanus robotu planlanan rotadan saptı ve aylarca buzulların altında kayboldu. Görevin başarısız olduğu düşünülürken robot dokuz ay sonra yeniden sinyal verdi. Üzerinde taşıdığı ölçümler, bilim insanlarının daha önce ulaşamadığı alanlara ışık tuttu.
Yanlış rotadan tarihi keşifler çıktı
Avustralya Ulusal Bilim Ajansı CSIRO tarafından görevlendirilen serbest yüzen okyanus robotu, Doğu Antarktika’daki Totten Buzulu çevresinde ölçüm yapmak üzere denize bırakıldı. Sensörler sayesinde suyun sıcaklığı ve tuzluluğu düzenli aralıklarla kaydedilecekti. Planlanan sistemde robot her on günde yüzeye çıkacak, veriler uydular aracılığıyla merkeze aktarılacaktı.
Ancak güçlü okyanus akıntıları cihazı batıya sürükledi. Kontrol dışı hareket, robotu bilimsel gözlemin neredeyse imkânsız olduğu Denman Buzulu altına taşıdı. Yüzeye çıkamayan sistem uzun süre kayıp kabul edildi. Görev ekibi, cihazdan tekrar haber alınamayacağını düşünmeye başladı.
Aylar sonra gelen sinyal, robotun buz sahanlıklarının altında çalışmaya devam ettiğini ortaya koydu.
Denman Buzulu ile Shackleton Buz Sahanlığı altında ilerleyen sistem, deniz tabanından buz rafının alt yüzeyine kadar uzanan su kolonunda sıcaklık ve tuzluluk profilleri oluşturdu. Yüzeye çıkamadığı için uydu bağlantısı kurulamadı fakat ölçümler hafızada saklandı.
Yükselme denemeleri sırasında buz rafına temas eden cihaz, her çarpışmada buz tabanının derinliğini de kaydetti. Elde edilen veriler uydu ölçümleriyle karşılaştırılarak robotun izlediği rota adım adım çözüldü. Görev süresince toplam 195 ayrı ölçüm profili oluşturuldu ve her biri benzersiz bilgiler sundu.
Analizler, Shackleton Buz Sahanlığı altında şu aşamada ciddi ısınma tehdidi bulunmadığını gösterdi
Denman Buzulu altında sıcak su kütlelerinin yer aldığı belirlendi. Ölçümler, tabandan erimenin hızlandığını ve buz kütlesinin zayıfladığını ortaya koydu.
Bilim insanlarına göre Denman Buzulu’nun tamamen erimesi, küresel deniz seviyelerinde yaklaşık 152 santimetrelik artış potansiyeline sahip. Doğu Antarktika’daki buzulların, batı bölgelere kıyasla çok daha fazla buz barındırması riski büyütüyor.
Yaşanan aksaklık, ekip için beklenmedik bir avantaja dönüştü. Robotun topladığı ölçümler, Doğu Antarktika’daki buz sahanlıklarının altında yapılan ilk doğrudan okyanus gözlemleri olarak kayda geçti. Araştırmacılar, bu deneyimin ardından daha fazla otonom sistemin ulaşılması zor bölgelere gönderilmesini gündeme aldı.
Elde edilen tüm veriler, Aralık 2025’te Science Advances dergisinde yayımlandı
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
İlginizi çekebilir:
Yorum Yazın